Ocena układu pracy dyplomowej

Po opisie układu pracy (liczba części, rozdziałów) oraz ich relacji ilościowych przystępuje się do oceny układu (konstrukcji) pracy. 

Poszczególne rozdziały i podrozdziały muszą pozostawać we wzajemnych, logicznych związkach. W szczególności ważne są ich związki podrzędności i nadrzędności oraz kolejność i logika wywodu. Ważnym elementem branym pod uwagę przy ocenie jest spójność pracy (części, rozdziały, podrozdziały, akapity) - najdo­bit­niej wyrażająca się w spisie treści, sporządzanym metodą numeracji pozycyjnej. 

Zwraca się także uwagę na takie elementy, jak podział treści zgodny z wagą poruszanych zagadnień czy “estetyka” konstrukcji pracy. Analizując poszczególne tezy zwraca się uwagę na ich kompletność.

Ocena układu pracy dyplomowej jest ważnym etapem w procesie tworzenia dokumentu, który ma na celu nie tylko prezentację wyników badań, ale także zapewnienie czytelności i spójności całego tekstu. Struktura i organizacja pracy dyplomowej mają istotny wpływ na jej odbiór i ocenę przez komisję egzaminacyjną oraz innych czytelników. Właściwy układ pracy pomaga w klarownym przedstawieniu tematu, metodologii, wyników oraz wniosków, a także w efektywnym przekazaniu informacji. W tym poradniku omówimy, na co należy zwrócić szczególną uwagę przy ocenie układu pracy dyplomowej, aby zapewnić jej wysoką jakość i spełnienie wymogów akademickich.

Na początek, warto podkreślić, że układ pracy dyplomowej powinien być zgodny z wymogami instytucji akademickiej, w której praca jest składana. Różne uczelnie mogą mieć specyficzne wymagania dotyczące struktury pracy, które należy dokładnie przeanalizować i zastosować. Zazwyczaj jednak każda praca dyplomowa, niezależnie od uczelni, zawiera kilka podstawowych sekcji, które powinny być odpowiednio zorganizowane i przygotowane.

Pierwszym elementem każdej pracy dyplomowej jest strona tytułowa. Na tej stronie powinny znaleźć się kluczowe informacje takie jak tytuł pracy, imię i nazwisko autora, imię i nazwisko promotora, nazwa uczelni, wydziału, kierunku oraz data złożenia pracy. Strona tytułowa powinna być estetyczna i zgodna z wymaganiami formalnymi uczelni.

Po stronie tytułowej następuje spis treści, który jest niezbędny do zorientowania się w strukturze dokumentu. Spis treści powinien być dokładny i zawierać wszystkie istotne sekcje oraz podsekcje pracy, a także numery stron, na których się znajdują. Dobrze skonstruowany spis treści ułatwia nawigację po pracy i pozwala na szybkie odnalezienie interesujących fragmentów.

Wstęp jest kolejną ważną częścią pracy dyplomowej. Powinien wprowadzać w tematykę pracy, określać cel badań, przedstawić problem badawczy oraz uzasadnić wybór tematu. Wstęp powinien również zawierać krótkie omówienie struktury pracy, co pozwala czytelnikowi na lepsze zrozumienie, jakie zagadnienia będą poruszane w kolejnych częściach.

Następnie zazwyczaj znajduje się przegląd literatury, który ma na celu przedstawienie istniejących badań oraz teorii związanych z tematem pracy. Ta sekcja jest istotna, ponieważ pokazuje, jak Twoja praca wpisuje się w dotychczasowy stan wiedzy i jakie luki w badaniach może uzupełniać. Przegląd literatury powinien być dobrze zorganizowany, tematycznie uporządkowany i krytyczny wobec źródeł.

Kolejnym elementem jest metodologia badawcza, która szczegółowo opisuje zastosowane metody badawcze, techniki zbierania danych oraz procedury analityczne. Ta sekcja powinna być na tyle szczegółowa, aby umożliwić innym badaczom replikację badań. Opis metodologii powinien być klarowny i zrozumiały, z naciskiem na uzasadnienie wyboru metod oraz procedur.

Wyniki to sekcja, w której prezentujesz dane uzyskane w wyniku badań. Powinna zawierać szczegółowy opis wyników, często wspomagany tabelami, wykresami i innymi formami wizualizacji. Wyniki powinny być przedstawione w sposób obiektywny, bez interpretacji, która zostanie zarezerwowana na późniejszą część pracy.

Dyskusja jest miejscem, gdzie interpretujesz wyniki swoich badań. Powinieneś porównać swoje wyniki z wcześniejszymi badaniami, omówić ich implikacje oraz wskazać ewentualne ograniczenia badań. Dyskusja powinna być dobrze zorganizowana, z wyraźnym oddzieleniem poszczególnych tematów i zagadnień.

Sekcja wniosków podsumowuje najważniejsze odkrycia i zalecenia wynikające z badań. Powinieneś jasno przedstawić, jakie wnioski można wyciągnąć z przeprowadzonych badań oraz jakie mają one znaczenie dla dziedziny. Wnioski powinny być spójne z wcześniej przedstawionymi wynikami i dyskusją.

Na końcu pracy dyplomowej zwykle znajduje się bibliografia, która powinna zawierać wszystkie źródła, na które powołujesz się w pracy. Bibliografia powinna być ułożona zgodnie z wytycznymi dotyczącymi stylu cytowania przyjętymi przez uczelnię lub wydział. Powinna być kompletna i dokładna, aby umożliwić czytelnikom dotarcie do źródeł, z których korzystałeś.

Dodatkowo, w pracy dyplomowej mogą pojawić się załączniki, które zawierają dodatkowe materiały takie jak pełne zestawy danych, kwestionariusze, wywiady czy dodatkowe analizy. Załączniki powinny być umieszczone na końcu pracy i opisane w spisie treści.

Podczas oceny układu pracy dyplomowej należy również zwrócić uwagę na estetykę dokumentu. Tekst powinien być czytelny, z odpowiednio dobraną czcionką, marginesami i interlinią. Dokument powinien być starannie sformatowany, aby uniknąć chaotycznego wyglądu i zapewnić profesjonalny wygląd.

Kończąc, układ pracy dyplomowej ma kluczowe znaczenie dla jej odbioru. Dobrze zorganizowana praca, która jest zgodna z wymaganiami akademickimi i formalnymi, zwiększa jej czytelność i wpływa na pozytywną ocenę przez komisję. Zadbaj o to, aby każdy element pracy był starannie przemyślany i odpowiednio sformatowany, co przyczyni się do sukcesu całego procesu.

Kolory w pracy dyplomowej

Kiedy obiekty są niewielkie lub cienkie, kolory stosowane w celu ich prezentacji powinny być czasem wyraźniejsze i ciemniejsze niż zwykle. Dlatego dla tekstu, cienkich linii i nie­wielkich punktów danych lepiej jest wybrać paletę intensywną.

Innym rozwiązaniem, które umożliwia pozostanie przy bardziej miękkich kolorach dla linii i punktów danych, jest pogrubienie linii i powiększenie punktu, jak poniżej:

Jasna paleta powinna być stosowana dla tych elementów tabeli i wykresów, które nie przed­stawiają danych (np. osie) i dla danych, których znaczenie chcemy umniejszyć. Przecież nie wszystkie informacje mają równą rangę. Takie informacje często musimy umieścić, ale od­grywają one niewielką rolę w wiadomości, którą chcemy komunikować.

Kiedy kolor jest stosowany w celu pogrupowania danych , chcemy, żeby kolory wyglądały na tyle różnie, aby jasno te grupy oddzielić. Pragniemy je odróżniać od siebie, ale nie w taki spo­sób, aby któryś z kolorów się wyróżniał. Powinny tylko wyglądać inaczej bez postrzeganej przez oko intensywności. W tym celu potrzebne jest zebranie takiej kolekcji barw, które będą oddalone od siebie wzdłuż spektrum kolorów tak mocno, jak to możliwe, ale pozostaną przy tym podobne w odbieranej przez oko intensywności (tzn. od jasnej barwy do ciemnej oraz od przezroczystej do wyraźnej). Oto paleta pięciu przykładowych barw, które reprezentują 3 ska­le intensywności:

Wybrane tu kolory są nie tylko łatwo wyróżnialne, ale też zrównoważone. Żaden kolor nie wychodzi przed szereg. Pierwszy wiersz zawiera barwy neutralne, nadające się do szerokiego zastosowania. Drugi wiersz zawiera intensywne barwy, które mogą zostać wykorzystane w celu podkreślenia danych. W trzecim wierszu znajdziemy paletę dla elementów o mniejszym znaczeniu, czyli paletę jasną.

Wybierz najlepszy kolor dla każdego składnika

Tabele i wykresy składają się z dwóch typów obiektów: odzwierciedlających rzeczywiste dane oraz takich, które żadnych wartości liczbowych nie reprezentują. Przykładowo, więk­szość wykresów używa kolumn, linii lub punktów danych w celu prezentacji wartości. To one powinny dominować na wykresie i przyciągać naszą uwagę. Pozostałe obiekty także przeka­zują jakąś informację, ale raczej mniej ważną, o charakterze wspierającym, np. tekst (tytuł wykresu, nazwa osi, etykiety osi ukazujące skali wartości i nazwy rzeczy mierzonych) lub znacznik osi, który mówi nam, gdzie konkretne wartości są umieszczone na skali.

Głównymi obiektami na wykresie, które nie dotyczą danych, są linie osi (wyłączając znacznik i etykiety, które przenoszą wartości), kolor wypełnienia tła, obramowanie (wykresu, legendy) Poszczególne elementy wykresu, niezależnie czy pokazują wartości, czy nie, zwykle funkcjo­nują najlepiej, gdy są prezentowane w określony sposób.

Elementy wykresów i tabel niezwiązane z danymi, powinny być przedstawiane jako wi­doczne tylko na tyle, na ile ich rola tego wymaga, ale nie więcej, tak aby ich nadmierna obecność nie powodowała odwrócenia uwagi od danych.

Kolory używane w celu pokazania elementów niepowiązanych z danymi powinny być jasne, przezroczyste, o niskim znaczeniu wizualnym. Oto kilka zasad, które warto zapamiętać:

-    linia osi - stosuj cienką szarą linię o średniej intensywności,

-     obramowanie - niezależnie od tego, czy dotyczy wykresu jako całości, obszaru kreślenia czy legendy, gdy obramowanie jest konieczne (a zwykle nie jest),użyj cienkiej szarej linii o śred­niej intensywności,

Przeszkody w percepcji koloru

Niektórzy ludzie nie potrafią odróżnić kolorów, z którymi większość z nas radzi sobie cał­kiem łatwo. Może dziwić fakt, że ok. 10% mężczyzn i 1% kobiet cierpi na odchylenie percep­cji koloru, potocznie zwane daltonizmem. Większość z tych osób nie rozróżnia zielonego i czerwonego. Oznacza to, że podążając za popularną dziś konwencją kodowania niezadowala­jących wartości kolorem czerwonym a satysfakcjonujących kolorem zielonym, przedstawia­my to rozróżnienie w sposób, którego wiele osób nie dostrzega. Pomimo że to nie rozwiąże problemu dla każdej z tych osób, poniższa zasada spełnia swoje zadania dla większości z nich:

Aby zapewnić daltonistom możliwość rozróżnienia grup danych, które są w różnych kolo­rach, należy unikać łączenia na jednym obrazie czerwonego i zielonego.

Dobrym substytutem dla czerwonego i zielonego, stosowanych na mapie gorąca w celu od­różniania wartości pozytywnych od negatywnych, są czerwony i niebieski.

Załącznik pracy dyplomowej

Załączniki pracy dyplomowej są istotnym elementem, który pełni rolę wspierającą w kontekście prezentacji wyników badań oraz dodatkowych informacji, które mogą być istotne dla zrozumienia i oceny głównych treści pracy. Załączniki są dodatkowymi materiałami, które nie zawsze muszą być integralną częścią głównego tekstu pracy, ale stanowią ważne uzupełnienie i wsparcie dla treści zawartych w pracy dyplomowej. Aby przygotować odpowiedni załącznik, warto przestrzegać kilku kluczowych zasad i rozważyć różne aspekty związane z ich przygotowaniem i umieszczeniem w pracy.

Pierwszym krokiem przy przygotowywaniu załączników jest zrozumienie ich funkcji. Załączniki mogą zawierać różnorodne materiały, takie jak pełne zestawy danych, kwestionariusze, ankiety, transkrypty wywiadów, dodatkowe analizy, rysunki, wykresy, fotografie czy dokumenty źródłowe. Ich głównym celem jest dostarczenie czytelnikowi dodatkowych informacji, które wspierają analizę i interpretację wyników przedstawionych w głównym tekście pracy. Ważne jest, aby załączniki były związane z treścią pracy i miały wartość dodaną, pomagając w pełniejszym zrozumieniu prowadzonych badań.

Każdy załącznik powinien być dokładnie opisany i odpowiednio wprowadzony w treści głównej pracy dyplomowej. Opis załącznika powinien być umieszczony w odpowiednim miejscu w głównym tekście, zazwyczaj w sekcji, w której odnosisz się do zawartości załączników. Należy jasno wskazać, do jakiego załącznika się odnosisz i w jakim celu jest on umieszczony. Na przykład, jeśli w pracy dyplomowej wspominasz o szczegółowych wynikach badań, możesz odwołać się do załącznika, który zawiera pełne zestawy danych.

Załączniki powinny być uporządkowane w sposób logiczny i przejrzysty. Każdy z nich powinien mieć swoją własną stronę lub zestaw stron, które są numerowane oddzielnie od głównego tekstu pracy. Zaleca się, aby każdy załącznik był opatrzony tytułem oraz numerem, co ułatwia odnalezienie i identyfikację dokumentów. Przykładowo, możesz oznaczać załączniki jako „Załącznik 1: Kwestionariusz badań”, „Załącznik 2: Pełne wyniki badań” itp.

Podczas tworzenia załączników warto zadbać o ich estetykę i czytelność. Powinny być one sformatowane w sposób spójny z resztą pracy, z zachowaniem odpowiednich marginesów, czcionki i interlinii. Jeśli załączniki zawierają tabele, wykresy lub inne wizualizacje, powinny być one wyraźne i czytelne, a także odpowiednio opisane. Upewnij się, że wszelkie informacje zawarte w załącznikach są dokładne i dobrze przedstawione, aby nie wprowadzać zamieszania lub nieporozumień.

Kolejnym ważnym aspektem jest poprawne odniesienie się do załączników w pracy. W treści głównej pracy dyplomowej, w miejscach, gdzie odnosisz się do załączników, powinieneś jasno wskazać numer i tytuł załącznika oraz krótko opisać jego zawartość i znaczenie. Warto również zapewnić, aby tekst główny pracy płynnie nawiązywał do załączników, co ułatwia czytelnikowi nawigację i zrozumienie kontekstu.

Ważne jest również, aby załączniki były dostarczane w odpowiednim formacie, zgodnie z wymaganiami uczelni. Uczelnie mogą mieć różne wytyczne dotyczące formatowania i dostarczania załączników, dlatego warto zapoznać się z tymi wytycznymi i upewnić się, że załączniki są zgodne z wymaganiami. W niektórych przypadkach, załączniki mogą być dostarczane w formie elektronicznej, jako część cyfrowej wersji pracy dyplomowej, co również wymaga odpowiedniego formatowania i organizacji.

Oprócz formalnych wymogów, ważne jest również, aby załączniki były starannie przygotowane pod względem merytorycznym. Sprawdź, czy wszystkie dane są poprawne, czy dokumenty są kompletne, a także czy załączniki są zgodne z treścią pracy dyplomowej. Każdy załącznik powinien mieć jasny cel i być bezpośrednio związany z badaniami lub analizami przedstawionymi w pracy. Unikaj umieszczania nieistotnych lub niepotrzebnych materiałów, które mogłyby wprowadzać zamieszanie lub niepotrzebnie rozbudowywać dokument.

Na koniec, warto wspomnieć o kwestii dostępności i ochrony danych. Jeśli w załącznikach znajdują się wrażliwe lub poufne informacje, należy zadbać o odpowiednie zabezpieczenie tych danych. W niektórych przypadkach, może być konieczne zanonimizowanie danych lub ograniczenie dostępu do niektórych informacji, aby zapewnić prywatność i zgodność z obowiązującymi przepisami prawnymi.

Załączniki pracy dyplomowej są ważnym elementem, który wspiera główny tekst i dostarcza dodatkowych informacji istotnych dla pełnego zrozumienia tematu. Przygotowując załączniki, należy zadbać o ich odpowiednie opisanie, formatowanie oraz zgodność z wymaganiami uczelni. Przejrzystość, estetyka i merytoryczna wartość załączników mają kluczowe znaczenie dla ostatecznej oceny pracy dyplomowej i jej sukcesu.

Tabele i ryciny w pracy dyplomowej

Tabele, rysunki, wykresy, fotografie powinny być umieszczane w tekście. W/w materiały powinny być ponumerowane i podpisane: nad tabelami, pod wykresami, rysunkami, fotogra­fiami. Wykresy, rysunki, fotografie określamy terminem rycina. Tabele nie mogą prze­kraczać kolumny tekstu i powinny być zaopatrzone w oddzielną numeracje od pozostałych ilustracji, które mają wspólną Zaleca się stosowanie następujących skrótów:

dla tabeli	Tabl. z podaniem kolejnej numeracji tabeli np. Tabl.1.
dla ryciny	Ryc. z podaniem kolejnej numeracji ryciny np. Ryc.1.

Komentarz dotyczący przygotowania tabel

Zadaniem tabel jest przedstawienie wyników w postaci liczbowej, najczęściej w postaci wier­szy i kolumn wartości średnich i odchyleń standardowych (SD) lub średnich błędów standar­dowych (SEM), z podaniem liczebności w grupach oraz istotności statystycznych. Tabela ma przewagę nad wykresem bowiem precyzyjniej podaje wyniki. Na wykresach szczególnie łatwo ocenić zależności czasowe, oraz zależności od dawki. Tabela może być dowolnie ob­szerna i skomplikowana. Inaczej jest w przypadku prezentacji ustnej ilustrowanej slajdami, gdzie z uwagi na krótki czas wyświetlenia przeźrocza tabela nie może mieć zbyt wiele szcze­gółów. Każda tabela składa się nagłówka, części zasadniczej i stopki.

Tabl. 1. Masa i wymiary jelita cienkiego i trzustki (średnia ± SEM) zwierząt z grupy kontrolnej (K, n = 8) i zwierząt traktowanych lektyną (L, n = 8) w 14 dniu życia. Długość jelita cienkiego wyrażono w cm/kg masy ciała, masę początkowego (25%), środkowego (50%) i końcowego (75%) odcinka jelita czczego w g/20 cm długości jelita, a masę trzustki w g/kg masy ciała.

Grupa	Długość jelita cien­kiego (cm/kg m.c.)	Masa jelita czczego (g/20 cm)			Masa trzustki (g/kg m.c.)
		25%	50%	75%
K	144 ± 9	3,42 ± 0,13	4,04 ± 0,34	6,04 ± 0,28	1,11 ± 0,13
L	136 ± 6	3,35 ± 0,21	4,10 ± 0,25	4,91 ± 0,30*	1,24 ± 0,11

Różnice pomiędzy grupami K i L badano przy pomocy testu t-Studenta dla zmiennych niepołączonych,

*p<0,05.

Taki układ gdzie obie grupy doświadczalne zamieszczono w wierszach jest najlepszy do czy­tania, gorzej jeśli występuje więcej grup badanych, wtedy lepiej zamienić wiersze z kolum­nami. W stopce na dole pod tabelą umieszcza się wyjaśnienia, w tym przypadku dodatkowe informacje dotyczące analizy statystycznej.

W biologii medycznej wartości są zazwyczaj podawane z uwzględnieniem 3 istotnych cyfr. Dla przykładu, jeśli średnia kontroli z pierwszej kolumny była równa 144, 456 to wy­starczy w tabeli lub w tekście wpisać tylko 144, a z drugiej kolumny, 3,4237, wystarczy po­dać 3,42. Trzeba też pamiętać, że w języku polskim ułamek dziesiętny od całości oddziela przecinek a nie kropka.

Do zaznaczenia istotności statystycznych można użyć dodatkowej kolumny na dole, gdzie wpisuje się wartość p. Można też użyć * albo #, liter a, b, c, A, B, C, pisanych w indeksie górnym tuż za SD lub SEM (np. 4,91 ± 0,30*). Stopka tabeli powinna zawierać zrozumiałą legendę oznaczeń istotności.

Komentarz dotyczący przygotowania rycin

Wszystko co nie jest tabelą traktuje się jako rycinę (zapisy rejestracji, fotografie, wykre­sy, schematy, itp.) i kolejno numeruje. Zapisy rejestracji i fotografie użyte w Wynikach powinny być reprezentatywne, to znaczy powinny oddać charakterystyczny obraz zazwyczaj widziany dla danej grupy. Powinny być też reprezentacyjne - bo jakość zapisu, fotografii żelu lub obrazu mikroskopowego świadczy o stopniu opanowania techniki badawczej przez wykonującego.

potencjały czynnościowe

Ryc. 1. Schemat rejestracji aktywności mioelektrycznej jelita cienkiego - przykładowy zapis fal wolnych i potencjałów czynnościowych dwunastnicy cielęcia (pasmo częstotliwości 0,1-30 Hz; skala czasu 5 s).

Jak widać na zamieszczonym powyżej przykładzie (ryc. 1.), opis umieszcza się na dole pod ryciną. W rycinę można wkleić oznakowanie ( patrz ryc. 1.), a strzałkami zaznaczyć elementy

zapisu ( patrz ryc. 1.). Po zakończeniu procesu tworzenia ryciny ją zabezpieczyć, tak aby przy jej przesuwaniu, zmianie wielkości itp., żaden z detali nie zmienił swojego położenia. Ozna­czenie skali jest bardzo ważne, szczególnie w przypadku zdjęć mikroskopowych.

 

Ryc. 2. Środkowy odcinek jelita czczego prosiąt w dniu urodzenia. Pomiędzy dłuższymi kosmkami posiadającymi bruzdy poprzeczne widoczne są niższe kosmki. Strzałki wskazują bruzdy poprzeczne.

Umieszczony w prawym dole ryciny 2 odcinek odpowiada 100 mikrometrom i będzie propo­cjonalnie zmieniał swoją długość ze zmianą jej wielkości. W przypadku zdjęć spod mikro­skopu świetlnego można w opisie podać powiększenie obiektywu (np. obiektyw 60x).

Dla oszczędności miejsca w pracy można wykresy, zdjęcia grupować po kilka.

Zgrupowane duże ryciny są łatwiejsze w obsłudze niż małe ryciny, które dla oszczędności miejsca próbuje się oblewać tekstem z prawej czy lewej strony.

Cel badań

Aby nasze działania w ramach pisania pracy dyplomowej (licencjackiej lub magisterskiej) były efektywne i celowe, należy określić przedmiot swoich badań oraz ich cel.W tym krótkim, kilkuzdaniowym rozdziale ma być precyzyjnie zdefiniowany cel badań. Im krócej i jaśniej tym lepiej, najlepiej pisać w punktach.

Przykładowy cel badań może wyglądać następująco:

Celem badań jest natomiast lepsze poznanie interesują­cego nas zjawiska, np.:

Celem mojej pracy magisterskiej będzie ukazanie charakte­ru zjawiska spożywania alkoholu wśród uczniów Ogólnokształcącego Liceum Nr 1 we Grudziądzu.

Cel badań w pracy dyplomowej jest kluczowym elementem, który nadaje kierunek całemu projektowi badawczemu. To od jasno określonego celu zależy, jakie pytania badawcze będą zadane, jakie metody zostaną zastosowane oraz w jaki sposób wyniki będą interpretowane. Przygotowanie tego elementu wymaga przemyślenia oraz precyzyjnego sformułowania, aby praca była spójna, ukierunkowana i miała wartość naukową. Poniżej przedstawiamy szczegółowy poradnik dotyczący definiowania celu badań w pracy dyplomowej, który pomoże w prawidłowym zdefiniowaniu i realizacji tego kluczowego elementu projektu.

Na początku, warto zrozumieć, że cel badań to podstawowy punkt odniesienia dla całego projektu badawczego. Powinien on jasno i jednoznacznie określać, co badacz zamierza osiągnąć poprzez swoje badania. W związku z tym, formułując cel badań, należy zadbać o to, aby był on konkretny, mierzalny, osiągalny, realistyczny i terminowy, czyli zgodny z zasadą SMART. Cel powinien odzwierciedlać istotę problemu badawczego i odpowiadać na pytania, które zostały postawione na etapie planowania badań.

W procesie definiowania celu badań ważne jest, aby przeanalizować problem badawczy oraz kontekst, w jakim będą prowadzone badania. Powinno się zastanowić, jakie są główne zagadnienia związane z tematem pracy, jakie luki w wiedzy istnieją i jakie pytania pozostają bez odpowiedzi. Cel badań powinien wyraźnie odpowiadać na te pytania i wskazywać, w jaki sposób badania przyczynią się do rozwiązania problemu lub uzupełnienia istniejącej wiedzy.

Kiedy formułujesz cel badań, warto również zwrócić uwagę na to, aby był on zgodny z zakresem pracy dyplomowej. Cel nie powinien być zbyt ogólny ani zbyt szczegółowy. Zbyt ogólny cel może prowadzić do rozmycia tematu i trudności w precyzyjnym określeniu kierunku badań, podczas gdy zbyt szczegółowy cel może ograniczyć możliwość analizy i interpretacji wyników. Optymalnym rozwiązaniem jest znalezienie równowagi, która pozwala na zbadanie istotnych zagadnień w sposób precyzyjny, ale jednocześnie nie ogranicza potencjału badawczego.

Cel badań powinien być wyrażony w sposób zrozumiały i klarowny. Unikaj stosowania skomplikowanego języka lub zbyt technicznych terminów, które mogą utrudnić zrozumienie celu badań. Staraj się formułować cel w sposób, który jest zrozumiały dla szerokiego kręgu odbiorców, w tym dla osób, które nie są specjalistami w danej dziedzinie. Jasno określony cel pozwala na skuteczniejsze planowanie badań oraz lepszą organizację pracy.

Podczas pisania celu badań, warto również zastanowić się nad jego wpływem na strukturę całej pracy dyplomowej. Cel badań powinien być ściśle powiązany z problematyką przedstawioną we wstępie pracy, z przeglądem literatury oraz z metodologią badawczą. Powinien także wpływać na sposób prezentacji wyników oraz na formułowanie wniosków. Dobrze sformułowany cel badań umożliwia spójne i logiczne rozwinięcie pracy, co przyczynia się do jej czytelności i wartości naukowej.

Kiedy cel badań zostanie już określony, ważne jest, aby przez cały proces badawczy i pisania pracy dyplomowej regularnie odnosić się do niego i sprawdzać, czy realizacja poszczególnych etapów pracy jest zgodna z jego założeniami. Monitorowanie postępów w realizacji celu badań pozwala na bieżąco oceniać, czy projekt badawczy zmierza we właściwym kierunku, czy też wymaga korekt lub dostosowań. W przypadku, gdy podczas pracy nad projektem pojawią się nowe informacje lub zmieni się kierunek badań, może być konieczne dostosowanie celu badań, aby uwzględnić nowe odkrycia lub zmienione okoliczności.

Cel badań ma również wpływ na ocenę końcową pracy dyplomowej. Komisja egzaminacyjna oceni, w jakim stopniu cel badawczy został zrealizowany, a także czy badania przyczyniły się do rozwiązania postawionych pytań i problemów. W związku z tym, dobrze sformułowany cel badań jest kluczowy dla uzyskania pozytywnej oceny pracy dyplomowej.

Cel badań w pracy dyplomowej to fundament, który określa kierunek całego projektu badawczego. Powinien być jasno sformułowany, konkretny i dostosowany do zakresu pracy. Dokładne określenie celu badań ułatwia planowanie, realizację i ocenę projektu, a także wpływa na spójność i wartość naukową pracy dyplomowej. Regularne odniesienie do celu badań podczas pisania pracy oraz monitorowanie postępów są kluczowe dla sukcesu całego projektu.

Tryb przeprowadzenia egzaminu dyplomowego

§ 13

1.        Warunkiem przystąpienia do egzaminu dyplomowego w Wydziale Nauk jest:

1)      uzyskanie wymaganej liczby punktów ECTS określonej planem studiów;

2)      uzyskanie pozytywnych ocen z przedmiotów i praktyk;

3)      uzyskanie pozytywnych ocen za pracę dyplomową, wystawionych przez promotora i recenzenta;

4)      uregulowane czesne (w przypadku studentów studiów niestacjonarnych);

5)      dokonanie opłaty za dyplom oraz dostarczenie 4 sztuk zdjęć do dziekanatu.

2.        Decyzję o dopuszczeniu studenta do egzaminu dyplomowego podejmuje dziekan.

3.        Wykaz studentów dopuszczonych do egzaminu dyplomowego podaje się do publicznej wiadomości co najmniej trzy dni robocze przed rozpoczęciem tego egzaminu (studentów cywilnych - w zarządzeniu dziekana, kandydatów na żołnierzy zawodowych - w rozkazie dziennym). Datę egzaminu dyplomowego, dla każdego studenta, wyznacza dziekan w czasie określonym przez rektora w organizacji roku akademickiego.

§

1.       Termin przeprowadzenia egzaminu dyplomowego określa dziekan, po uzyskaniu pozytywnej oceny pracy dyplomowej, wystawionej przez promotora i recenzenta.

2.       Na pisemny wniosek studenta lub promotora egzamin dyplomowy przeprowadzany jest jako otwarty egzamin dyplomowy. Wniosek o przeprowadzenie otwartego egzaminu dyplomowego należy składać do dziekana w terminie składania pracy dyplomowej, nie później jednak niż na 14 dni przed terminem zakończenia przeprowadzania egzaminów dyplomowych ustalanych w harmonogramie pracy komisji. Na co najmniej dziesięć dni przed terminem egzaminu, w siedzibie wydziału i na internetowej stronie wydziału, zamieszcza się ogłoszenie informujące o terminie i miejscu przeprowadzenia egzaminu. W ogłoszeniu należy również zawrzeć miejsce złożenia pracy dyplomowej w celu umożliwienia zainteresowanym osobom zapoznania się z nią oraz zamieścić streszczenie pracy dyplomowej łącznie z recenzją.

§

1.       Egzamin dyplomowy odbywa się przed komisją powołaną przez rektora/dziekana. W razie potrzeby powołuje się kilka komisji.

2.       W skład komisji wchodzą:

1)    przewodniczący;

2)     opiekun pracy (promotor) lub inny wyznaczony nauczyciel akademicki powołany z grona wykładowców wydziału;

3)  członek komisji - recenzent lub nauczyciel akademicki powołany z grona wykładowców wydziału.

Ponadto w posiedzeniu komisji udział bierze sekretarz (przedstawiciel Dziekanatu), przygotowujący wszystkie dokumenty związane z przebiegiem egzaminu dyplomowego.

3.       Komisja dokumentuje przebieg egzaminu dyplomowego na formularzu protokołu z obrony pracy dyplomowej (wzór - załącznik 9), który po zakończeniu egzaminu przekazuje do dziekanatu. W protokole tym komisja może wnioskować o wyróżnienie pracy dyplomowej, o której mowa w §12.

4.       Jeżeli praca dyplomowa jest napisana w języku obcym, to za zgodą dziekana, egzamin dyplomowy może się odbywać w języku, w którym została napisana praca.

§

1.       Egzamin dyplomowy jest egzaminem ustnym. Podczas egzaminu student powinien wykazać się wiedzą z zakresu tematyki pracy dyplomowej, przedmiotów kierunkowych i specjalistycznych określonych w planie studiów i programie kształcenia.

2.       Egzamin dyplomowy obejmuje:

1)    autoreferat oraz odpowiedzi na pytania komisji z zakresu pracy dyplomowej;

2)   odpowiedzi studenta na trzy pytania z zakresu treści przedmiotów wchodzących w zakres kierunku studiów, na którym studiował.

3.       Celem autoreferatu jest prezentacja kluczowych założeń przyjętych w pracy oraz uzyskanych wyników. Autoreferat nie powinien trwać dłużej niż 10 minut. Nie narzuca się formy prezentacji wyników pracy dyplomowej .

4.        Po zakończeniu autoreferatu student odpowiada na pytania dotyczące treści referatu oraz na pytania egzaminacyjne. Zestaw zagadnień egzaminacyjnych, powinien być podany do wiadomości studentom, nie później niż na sześć tygodni przed terminem rozpoczęcia egzaminu dyplomowego.

5.        Po wygłoszeniu autoreferatu student również przedstawia swoje osiągnięcia (portfolio), na podstawie których komisja egzaminacyjna, oprócz wiedzy określa poziom umiejętności i kompetencji społecznych, jakie posiadł student w trakcie studiów, a przede wszystkim, w jaki sposób wpłynęło to na samodzielne opracowanie pracy dyplomowej przez niego. Zaprezentowane osiągnięcia przez studenta wraz z opinią promotora oraz sposobem i formą prezentacji referatu stanowią składowe oceny cząstkowej za wygłoszenie referatu.

6.        Do wystawienia oceny końcowej za egzamin dyplomowy, po wygłoszeniu przez studenta autoreferatu oraz sprawdzenia jego wiedzy za pomocą trzech pytań teoretycznych, a także weryfikacji pożądanych efektów kształcenia, można stosować poniższe formy ich weryfikacji:

1)     w aspekcie wiedzy:

a)      obrona projektu,

b)      odpowiedź ustna,

2)     w aspekcie umiejętności:

a)      obrona projektu,

b)      portfolio,

c)       prezentacja,

d)      studium przypadku,

e)       symulacja,

3)     w aspekcie kompetencji społecznych:

a)      obrona projektu,

b)      obserwacje,

c)       portfolio (teczka osiągnięć studenta),

d)      zadanie problemowe.

§

1.        Ustalenie oceny egzaminu dyplomowego oraz ostatecznego wyniku studiów odbywa się na niejawnym posiedzeniu komisji. Ocena z egzaminu dyplomowego oraz ostatecznego wyniku studiów podawana jest przez przewodniczącego komisji - do wiadomości studentów w tym samym dniu, w którym odbył się egzamin dyplomowy. Decyzja komisji jest ostateczna i nie podlega odwołaniu.

2.        Ocena ogólna z egzaminu dyplomowego składa się z:

1)     oceny za autoreferat (w tym także za odpowiedzi na pytania komisji związane

z pracą dyplomową oraz przedstawione osiągnięcia - portfolio) - udział w ocenie ogólnej 25%;

2)     ocen za udzielone odpowiedzi na pytania z zakresu programu studiów - udział w ocenie ogólnej 75%.

Ocena z egzaminu powinna odzwierciedlać stopień osiągniętych efektów kształcenia w procesie dyplomowania. Po przeprowadzeniu egzaminu dyplomowego komisja opracowuje protokół walidacyjny procesu dyplomowania, obejmujący całość procesu dyplomowania (wzór - załącznik nr 10). Protokół walidacyjny procesu dyplomowania jest przekazywany Wydziałowej Komisji ds. Jakości Kształcenia opracowującej raport z walidacji efektów kształcenia dla kierunku kształcenia.

Wyniki badań

Przy omawianiu wyników badań innych autorów jak również wyników badań własnych ( czyli w rozdziale Wyniki i Dyskusja) stosuje się tryb dokonany czasu przeszłego np. stwier­dzono, zauważono itp., a więc wypowiedzi maja charakter bezosobowy, chyba, ze informacje dotyczą badań konkretnych autorów, których należy zacytować, podać odnośniki bibliogra­ficzne. Unika się stwierdzeń w rodzeń np. wiemy, dzielimy, wyróżniamy itp. Natomiast po­żądane jest napisanie: dzieli się, wyróżnia się itp.

Wyniki badań w pracy dyplomowej są jednym z najważniejszych elementów, który dostarcza dowodów na przeprowadzone badania i pozwala na ocenę ich skuteczności. Prezentacja wyników badań wymaga nie tylko umiejętności analitycznych, ale także zdolności do klarownego i precyzyjnego przedstawienia danych, które były przedmiotem analizy. W tym poradniku omówimy, jak skutecznie przygotować sekcję wyników badań, aby była czytelna, spójna i zgodna z wymogami akademickimi.

Na początek, ważne jest, aby zrozumieć, że wyniki badań powinny być przedstawione w sposób obiektywny i precyzyjny. To oznacza, że w tej części pracy należy skupić się na faktach i danych, bez interpretacji i ocen. Interpretacja wyników oraz ich znaczenie powinny być omówione w osobnej sekcji dyskusji. Wyniki powinny być przedstawione w sposób logiczny i uporządkowany, co pozwala czytelnikowi na łatwe zrozumienie uzyskanych danych i ich kontekstu.

Podczas prezentacji wyników należy uwzględnić wszystkie istotne aspekty badania. Jeśli badania były przeprowadzane z użyciem różnych metod, wyniki powinny być przedstawione zgodnie z tymi metodami. Na przykład, jeśli badanie obejmowało zarówno analizę ilościową, jak i jakościową, wyniki powinny być prezentowane osobno dla każdego typu analizy. Ważne jest, aby zachować spójność w prezentacji danych, co oznacza, że wszystkie wyniki powinny być przedstawione według tej samej konwencji, aby ułatwić ich porównanie i analizę.

Wyniki powinny być przedstawiane w formie tabel, wykresów, diagramów oraz tekstu. Tabele są użyteczne do prezentacji danych liczbowych w uporządkowany sposób. Każda tabela powinna być opisana odpowiednim tytułem i numerem oraz mieć jasny i zrozumiały układ, który ułatwia interpretację danych. Wykresy i diagramy mogą być użyte do wizualizacji wyników, co pozwala na łatwiejsze dostrzeganie trendów i wzorców w danych. Każdy wykres czy diagram powinien być opatrzony legendą oraz opisem, który wyjaśnia, co jest przedstawione i jakie ma znaczenie.

Tekstowa prezentacja wyników również odgrywa ważną rolę. W tekście należy przedstawić kluczowe wyniki badań, odnosić się do tabel i wykresów, oraz omawiać najważniejsze odkrycia. Opisując wyniki, warto zwrócić uwagę na istotne różnice, podobieństwa i wszelkie zjawiska, które mogą mieć znaczenie dla dalszej analizy. Powinno się unikać nadmiernego powtarzania informacji z tabel i wykresów, a raczej skoncentrować się na wyjaśnieniu ich znaczenia i kontekstu.

Jednym z kluczowych aspektów przy prezentacji wyników badań jest zachowanie dokładności i rzetelności. Wszystkie przedstawione dane powinny być dokładne, a wszelkie obliczenia, analizy i przetwarzanie danych powinny być wykonane starannie. Należy również zadbać o to, aby wyniki były zgodne z metodologią badawczą opisaną w pracy, a wszelkie niezgodności lub błędy w danych powinny być zgłaszane i wyjaśniane.

Prezentacja wyników powinna być dostosowana do wymogów akademickich oraz standardów obowiązujących w danej dziedzinie. Różne uczelnie i wydziały mogą mieć specyficzne wytyczne dotyczące formatu i organizacji sekcji wyników, dlatego warto zapoznać się z tymi wymaganiami i dostosować się do nich. W przypadku wątpliwości, warto skonsultować się z promotorem lub innym mentorem akademickim, aby upewnić się, że prezentacja wyników jest zgodna z obowiązującymi standardami.

Podczas pisania sekcji wyników warto również pamiętać o zachowaniu spójności z wcześniejszymi sekcjami pracy. Wyniki powinny być bezpośrednio powiązane z celami badań i pytaniami badawczymi postawionymi na początku projektu. Powinny również być zgodne z teorią i przeglądem literatury przedstawionym we wstępie, co pozwala na ocenę, w jakim stopniu badania przyczyniły się do rozwiązania postawionych problemów.

W przypadku badań jakościowych, prezentacja wyników może obejmować cytaty z wywiadów, obserwacji i innych źródeł danych. Warto tutaj zadbać o to, aby cytaty były dobrze wyselekcjonowane i przedstawione w kontekście analizy, a także żeby były odpowiednio zanonimizowane, jeśli zawierają informacje wrażliwe. Analiza danych jakościowych powinna być oparta na jasnych kryteriach i metodach, a wyniki powinny być przedstawione w sposób, który umożliwia ich zrozumienie i ocenę.

Na zakończenie, ważne jest, aby wyniki badań były dostarczane w sposób, który umożliwia ich łatwe sprawdzenie i ocenę przez innych badaczy. Dobre praktyki w zakresie dokumentowania wyników obejmują jasne oznaczenie źródeł danych, precyzyjne opisanie metod analizy oraz dostarczenie pełnych informacji na temat przeprowadzonych badań. Taki sposób prezentacji wyników nie tylko zwiększa wiarygodność pracy dyplomowej, ale także ułatwia dalsze badania i analizy w danej dziedzinie.

Prezentacja wyników badań w pracy dyplomowej wymaga precyzyjnego, obiektywnego i klarownego przedstawienia danych. Tabele, wykresy, diagramy oraz tekst powinny być dobrze zorganizowane, a wyniki muszą być zgodne z metodologią badawczą i celami badań. Zachowanie dokładności, rzetelności oraz spójności z resztą pracy jest kluczowe dla skutecznej prezentacji wyników i uzyskania pozytywnej oceny całego projektu badawczego.

Ocenianie pracy dyplomowej

§

1.       Warunkiem zaliczenia seminarium dyplomowego w ostatnim semestrze roku dyplomowego jest wykonanie przez studenta pracy dyplomowej, sprawdzonej w programie antyplagiatowym, ocenionej pozytywnie przez promotora i uzyskanie jego zgody na złożenie pracy w dziekanacie.

2.       Na dwóch egzemplarzach pracy, promotor wpisuje formułę „Praca spełnia wymagania określone dla prac dyplomowych na studiach wyższych" oraz podpisuje się.

3.       Zaliczenia seminarium dyplomowego dokonuje promotor najpóźniej w ostatnim dniu zasadniczej sesji egzaminacyjnej semestru, w której prowadzony jest egzamin dyplomowy. Warunkiem zaliczenia seminarium dyplomowego ostatniego semestru jest zgoda promotora na zdanie pracy dyplomowej zgodna z zapisem ust. 2.

§

1.       Student składa w dziekanacie dwa egzemplarze pracy dyplomowej (jeden egzemplarz oprawiony, drugi w teczce kartonowej) oraz rejestruje ją w wersji elektronicznej w systemie obsługi studenta. Jeden egzemplarz pracy dyplomowej jest oprawiany w oprawę twardą (typu metal bind) z nadrukiem „PRACA DYPLOMOWA”. Drugiego egzemplarza pracy nie oprawia się.

2.       Warunkiem dopuszczenia pracy dyplomowej do obrony przez dziekanat jest pozytywny raport po sprawdzeniu pracy w programie antyplagiatowym oraz pozytywna ocena wystawiona przez promotora na formularzu oceny w systemie obsługi studenta (wzór - załącznik 6a i wzór - załącznik 6b), który po wypełnieniu i wydrukowaniu przekazywany jest do dziekanatu. Promotor ma dostęp do wersji elektronicznej pracy w systemie obsługi studenta.

3.       Po przeprowadzeniu procedury oceny antyplagiatowej skrócony raport podobieństwa jest udostępniany promotorowi. Jeśli ocena antyplagiatowa z wykorzystaniem systemu wykazała na możliwość wystąpienia nadmiernych zapożyczeń, promotorowi przekazuje się pełny raport. W takim przypadku promotor ustosunkowuje się do informacji zawartych w raporcie podobieństwa i decyduje o dopuszczeniu pracy do dalszego postępowania dyplomowego lub skierowanie jej do ponownego zredagowania lub też odrzucenia ze względu na niedopuszczalny zakres zapożyczeń. Treść wniosków jest bezzwłocznie przekazywana dyplomantowi.

§ 10

1.        Pracę dyplomową ocenia również recenzent - specjalista w zakresie danej problematyki, posiadający stopień lub tytuł naukowy, powołany zarządzeniem dziekana. W uzasadnionych przypadkach recenzentem pracy dyplomowej może być inna osoba z tytułem lub stopniem naukowym albo wybitny specjalista, również spoza Uczelni, po uzyskaniu akceptacji rady wydziału.

2.        Recenzent ma dostęp do wersji elektronicznej pracy w systemie obsługi studenta, w którym wypełnia formularzu oceny (wzór - załącznik 7a i załącznik 7b) i przekazuje go do dziekanatu.

3.        Recenzja pracy pisanej w języku obcym sporządzana jest przez recenzenta w języku polskim.

4.        Ocenie podlegają następujące elementy pracy dyplomowej:

1)      zgodność treści pracy dyplomowej z przyjętym tematem;

2)       układ pracy i jej struktura;

3)       poprawność merytoryczna pracy;

4)       wkład pracy własnej studenta;

5)       dobór i wykorzystanie literatury oraz innych materiałów źródłowych;

6)       poprawność językowa i edytorska.

5.        Oceny pracy dyplomowej, promotor i recenzent dokonują w skali sześciostopniowej (2,0; 3,0; 3,5; 4,0; 4,5; 5,0).

6.        W przypadku wystawienia przez recenzenta oceny „niedostateczny” za pracę dyplomową, dziekan powołuje drugiego recenzenta. Pozytywna ocena pracy dyplomowej przez drugiego recenzenta kończy proces oceniania pracy dyplomowej. W przypadku powtórnej oceny "niedostateczny" pracę dyplomową nie dopuszcza się do egzaminu dyplomowego, a pozytywna ocena z seminarium dyplomowego jest zmieniana na niedostateczny.

7.        Ocenianie pracy dyplomowej jest pierwszym etapem weryfikacji efektów kształcenia dla procesu dyplomowania. Do oceny pracy stosuje się przede wszystkim następujące sposoby weryfikacji efektów kształcenia:

1)      w aspekcie wiedzy:

a)       opis,

b)       raport z badań,

c)       dogłębna znajomość problematyki, będącej przedmiotem pracy dyplomowej,

2)       w aspekcie umiejętności:

a)       wykonanie dokumentów metodycznych,

b)       opracowanie wyników badań;

c)       poszukiwanie i wykorzystanie literatury i materiałów źródłowych,

d)      logicznego i zasadnego konstruowania układu pracy,

3)       w aspekcie kompetencji społecznych:

a)       systematyczność, zaangażowanie i motywacja studenta,

b)       aktywność podczas seminariów dyplomowych,

c)       przejawianie mobilności i aktywności społecznej w procesie gromadzenia i opracowywania materiałów do pracy dyplomowej.

8.        Po zaliczeniu seminarium i ocenie pracy dyplomowej promotor sporządza protokół walidacji (wzór - załącznik 8).

§ 11

Praca dyplomowa stanowi własność Uczelni z zachowaniem praw autorskich studenta, określonych w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, z późn. zm.). Jeden egzemplarz pracy dyplomowej przechowywany jest w Teczce Akt Studenta w archiwum Uczelni przez okres ustalony w odrębnych przepisach. Drugi egzemplarz pracy dyplomowej oddawany jest studentowi po obronie. Wersja elektroniczna pracy przechowywana jest w repozytorium prac dyplomowych w systemie obsługi student.

§

1.        Prace dyplomowe o szczególnie wysokim poziomie merytorycznym mogą zostać - na wniosek promotora - zgłoszone do wyróżnienia przez komisję egzaminu dyplomowego.

2.        O przyznaniu wyróżnienia lub o zgłoszeniu pracy do wyróżnienia poza Uczelnią decyduje Rektor Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki.

§

W przypadku pracy dyplomowej pisanej w języku obcym, stosuje się odstępstwo od pkt 1§8 oraz pkt 2 i pkt 3§9, niniejszego regulaminu, zastępując raport programu antyplagiatowego oświadczeniem o samodzielności wykonania pracy dyplomowej, podpisanym przez dyplomanta oraz promotora.