Problem badawczy

Przed rozpoczęciem pisania pracy magisterskiej bardzo ważne jest właściwe wybranie problemu badawczego. W literaturze spotyka się różne określenia tego pojęcia. Sławomir Nowak definiuje problem badawczy jako: „pewne pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie”[1].

J. Pieter za problem badawczy uznaje „pytanie, które stawiamy sobie i na które odpowiedzi możemy uzyskać, jedynie w wyniku pewnych czynności badawczych”[2].

T. Pilch stwierdza, że „problem badawczy w stosunku do sformułowanego wcześniej przedmiotu badań jest uściśleniem i ukierunkowaniem zainteresowań badacza”[3].

Zdaniem M. Łobockiego problem badawczy to „pytanie, na które szukamy odpowiedzi na drodze badań naukowych”[4].

Problem badawczy to centralna kwestia lub pytanie, które badacz próbuje zrozumieć lub odpowiedzieć w swoim badaniu. To, co sprawia, że problem badawczy jest "problemem", to fakt, że na jego temat istnieje pewna niewiadoma, luka wiedzy lub sprzeczność, którą badacz zamierza rozwiązać.

Problem badawczy jest zazwyczaj sformułowany jako pytanie i musi spełniać kilka ważnych kryteriów, aby był skuteczny.

1. Istotność: Problem badawczy powinien dotyczyć istotnej kwestii, której zrozumienie przyniesie wartość dla danej dziedziny nauki lub społeczności. Na przykład, problem badawczy w psychologii może dotyczyć zrozumienia, jakie czynniki wpływają na zdolność człowieka do radzenia sobie ze stresem.

2. Badalność: Problem badawczy musi być możliwy do zbadania przy użyciu dostępnych metod badawczych. Na przykład, pytanie o to, co osoba myślała lub czuła w pewnym momencie w przeszłości, może nie być możliwe do zbadania, ponieważ nie mamy dostępu do czyjegoś doświadczenia wewnętrznego.

3. Jasność i precyzja: Problem badawczy musi być sformułowany w sposób jasny i precyzyjny. Powinien unikać niejasności i dwuznaczności, tak aby inni badacze mogli zrozumieć, czego dokładnie dotyczy.

4. Związany z teorią: Problem badawczy zazwyczaj powinien być związany z istniejącą teorią lub literaturą naukową. Powinien w jakiś sposób budować na tym, co już wiemy, wyzwalać istniejące teorie lub wypełniać luki w naszej obecnej wiedzy.

Sformułowanie problemu badawczego jest jednym z pierwszych i najważniejszych etapów procesu badawczego. Jest to krok, który kieruje całe badanie, pomaga określić, jakie dane będą zbierane, jakie metody będą stosowane do analizy tych danych i jakie wnioski mogą być wyciągnięte z wyników badania. Bez jasno zdefiniowanego problemu badawczego, badanie może stać się chaotyczne, niezorganizowane i nieefektywne.

[1] S. Nowak, Metodologia badań socjologicznych, Warszawa 1970 , s. 214.

[2] J. Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Wrocław–Warszawa 1967, s. 67.

[3] T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1995, s. 67.

[4] M. Łobocki, Metody badań... s. 74.