Opracowywanie wyników badań

Zanim przejdziemy do omówienia wykorzystania danych statystycznych do opracowywania i analiz zebranych w badaniach danych empirycznych, jeszcze kilka refleksji praktycznych związanych z pisaniem pracy. 

Chociaż każda praca kwalifikacyjna zaczyna się od wstępu bądź wprowadzenia, to jednak – praktycznie biorąc – ta część pracy jest dopracowywana na samym końcu. W dużym stopniu we wstępie wykorzystuje się wówczas pierwszą część naszej koncepcji badań (koncepcji pracy), która była zatytułowana: uzasadnienie wyboru tematu (problemu badań). Jeśli już mówimy o koncepcji pracy (koncepcji badań), to warto zauważyć, że dobrze przygotowana koncepcja może być niemal w całości wykorzystana jako rozdział metodologiczny naszej pracy magisterskiej. 

Warto również pamiętać o tym, że w trakcie opracowywania koncepcji bardzo intensywnie studiujemy literaturę przedmiotu. W trakcie tej czynności warto robić wypiski, najlepiej na tzw. fiszkach, których treści systematycznie wprowadzamy do komputera. Dzięki takiej organizacji pracy, z czasem dysponujemy niezłym materiałem, który tak, jak budowniczy gotowe elementy budowlane, możemy wykorzystać w trakcie opracowywania rozdziału teoretycznego. Za optymalną należy uznać sytuację, kiedy rozdział teoretyczny – przynajmniej w brudnopisie – poprzedza decyzję o doborze odpowiednich narzędzi badawczych. 

Warto również wziąć pod uwagę to, że podczas studiowania literatury przedmiotu pracujemy równolegle (zapiski) nie tylko nad koncepcją badań, ale również nad narzędziami badawczymi. Chodzi o to, że w tym czasie, kiedy w naszej świadomości rodzą się refleksje przydatne do formułowania problemów badawczych (pytań problemowych), jednocześnie jawią się nam przypuszczalne odpowiedzi na te pytania. Nie zapomnijmy ich wtedy zapisać i włożyć do koperty z napisem HIPOTEZY. Warto mieć także przygotowaną kopertę z napisem PYTANIA DO ANKIETY, jako że i one mogą się wówczas urodzić w naszej głowie, a potem, w czasie pracy nad narzędziami badawczymi, mogą się okazać bardzo przydatne. 

Powróćmy jednak do zasadniczego nurtu naszych rozważań, tzn. pracy z obliczonymi danymi empirycznymi. Uzyskujemy je w formie tabel lub zestawień i w taki sposób najczęściej wykorzystujemy do analiz i prezentacji w rozdziale empirycznym pracy magisterskiej. Bardzo przydatne okazują się wówczas różnego rodzaju wykresy, które – po wprowadzeniu danych do komputera – są niemal automatycznie wykonywane. 

Coraz częściej profesjonalni badacze traktują wykresy jako podstawowy materiał do analiz. W rozdziale empirycznym pracy magisterskiej spotykamy najczęściej dwa sposoby prezentacji (opisywania) wyników nadań. Najprostszy polega na tym, że po prezentacji danych w postaci tabeli lub zestawienia, opisuje się zawarte w nich rozkłady odpowiedzi, a następnie na ich podstawie wyciąga się wnioski. 

Drugi sposób polega na tym, że referowanie (pisemną prezentację) danego zagadnienia (problemu badawczego)* zaczynamy od przedstawienia tezy, będącej efektem przeprowadzonych przez nas wcześniej analiz myślowych, opartych na materiale empirycznym, dokumentującym daną tezę. Są to dane uzyskane za pomocą zawartych w ankiecie pytań wskaźnikowych, dotyczących poszczególnych problemów badawczych. Dobrze jest, jeśli formułowane w części empirycznej tezy odnoszą się do hipotez, które zawarliśmy w koncepcji badań i w rozdziale metodologicznym naszej pracy.

---------------------

* W rozdziale empirycznym układ zagadnień nierzadko odpowiada problemom badawczym wymienianym w części metodologicznej.