Uwagi różne

1. Każda praca magisterska ma następującą strukturę : rozdział teoretyczny , rozdział empiryczny , rozdział twórczy ( analiza , ocena , koncepcja , prognoza , diagnoza , kierunki usprawnień itp.).
2. Największe znaczenie ma w pracy magisterskiej rozdział twórczy , gdyż stanowi on to co magistrant wnosi nowego do nauki. Pytania na obronie dotyczą zawsze treści tego rozdziału, inne pytania z dziedziny bankowości są przez magistranta losowane podczas obrony pracy.
3. Poszczególne rozdziały muszą z siebie wynikać , stąd na zakończenie każdego rozdziału muszą występować zdania stanowiące przejście do następnego rozdziału.
4. Bardzo dobrze ocenia się prace magisterskie zawierające graficzne prezentacje : tabele , zestawienia , rysunki , schematy itd.
5. W Zakończeniu pracy ( Posumowaniu) stwierdza się czy cel pracy został osiągnięty i w jaki sposób została zweryfikowana hipoteza naukowa w oparciu o literaturę i badania empiryczne oraz jakie przeszkody czy utrudnienia napotkał autor pracy magisterskiej w jej realizacji.
6. Idea pisania pracy magisterskiej zakłada , ż autor wie co chce napisać w ostatnim rozdziale, co wnieść nowego do nauki , gdyż treść rozdziałów teoretycznych i zakres badań empirycznych jest podporządkowany treści ostatniego rozdziału.
7. Bibliografia jest podawana alfabetycznie od nazwiska autora np. Andrzejewski M., Bankowość , PWE, Warszawa, 2007.

Tekst podstawowy całej pracy powinien być napisany czcionką Times New Roman, stylem standardowym 12 pt.; odstępy między wierszami nie powinny być większe niż 1,5; cały tekst pracy powinien być wyjustowany (równanie do prawej i lewej strony kartki), przy zachowaniu wymaganych marginesów: lewy – 3 cm, prawy – 2 cm, górny i dolny – po 2,5 cm; w zależności od potrzeb w tekście podstawowym stosować można podkreślenia, pogrubienia, kursywę, które to zabiegi edytorskie mają na celu podkreślenie znaczenia określonych pojęć, czy klasyfikacji.

Rozdziały powinny zaczynać się, każdy od nowej strony; słowo „ROZDZIAŁ” (I, II, III – w pracy licencjackiej oraz IV – w pracy magisterskiej), piszemy dużymi czcionką pogrubioną (Bold, Caps Lock) 18 pt., przy czym można zastosować styl „Nagłówek 1”, odpowiednio go modyfikując, co znacznie ułatwi późniejsze automatyczne sporządzanie spisu treści; tekst powinien być wypośrodkowany (bez podkreśleń).

Konspekt pracy Dyplomowej

Tytuł pracy 

(np. Energetyka jądrowa gwarantem bezpieczeństwa energetycznego)

  

  

Roboczy układ pracy  (wg karty tematu)

…………

Wstępny zakres tematyczny poszczególnych rozdziałów pracy

Przykład:

Rozdział 1

Ogólna charakterystyka energii jądrowej

1.1. Pierwsze zastosowanie energetyki jądrowej w celach militarnych 

            Opisana zostanie geneza rozszczepienia jądra atomowego oraz pierwsze zastosowanie tego odkrycia na potrzeby budowy bomby atomowej w okresie II Wojny Światowej. Opisane zostaną drogi dojścia poszczególnych państw, w szczególności USA i ZSRR, do zastosowania energetyki jądrowej na potrzeby wyścigu zbrojeń w czasach II Wojny Światowej i w okresie tzw. zimnej wojny oraz pierwsze zastosowanie bomby atomowej jako broni niekonwencjonalnej, tj. zrzucenie bomb na Hiroszimę i Nagasaki. Zaprezentowane zostaną również skutki wybuchu bomby jądrowej oraz polityczne przyczyny ograniczenia zbrojeń atomowych na świecie. Przedstawiona zostanie również geneza ustanowienia cywilnej kontroli nad rozwojem i wykorzystaniem energii jądrowej, tj. utworzenie Komisji Energii Atomowej w USA, Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej.

1.2. Początki pokojowego zastosowania energii jądrowej

            Opisana zostanie budowa pierwszych reaktorów badawczych oraz wykorzystanie energii jądrowej w przemyśle, medycynie, jako źródła energii w satelitach, rakietach i okrętach podwodnych.

1.3.Wykorzystanie energii jądrowej do wytwarzania energii elektrycznej

            Opisana zostanie budowa pierwszych reaktorów jądrowych na potrzeby wytwarzania energii elektrycznej oraz powstanie pierwszych elektrowni jądrowych. Krótko zostanie omówiona budowa reaktorów energetycznych, które są obecnie stosowane na świecie oraz zasady ich działania. Omówiony zostanie cykl paliwowy w elektrowni jądrowej, wytwarzanie i wypalanie paliwa jądrowego oraz zasady składowania odpadów jądrowych.

Rozdział 2

Energetyka jądrowej na świecie

2.1. Zasoby uranu na świecie i jego zużycie

            Omówione zostaną zasoby uranu jako surowca energetycznego oraz państwa, które są jego głównym producentem.

2.2. Stan rozwoju energetyki jądrowej na świecie

            Opisana zostanie polityka poszczególnych państw Unii Europejskiej oraz innych państw świata w zakresie rozwijania energetyki jądrowej, stan obecny oraz plany rozwoju energetyki jądrowej w przyszłości. Znajdą się tu dane liczbowe dotyczące:

·         państw eksploatujących obecnie elektrownie jądrowe (wraz z liczbą pracujących reaktorów i określeniem udziału energii jądrowej w krajowej produkcji energii elektrycznej);

·         udziału poszczególnych państw w ogólnej liczbie reaktorów na świecie;

·         udziału poszczególnych państw w globalnej mocy zainstalowanej w elektrowniach jądrowych;

·         udziału poszczególnych państw w globalnej produkcji energii elektrycznej w procentach;

·         państwa, które planują budowę nowych reaktorów.

Wszystkie dane liczbowe będą ujęte w tabelach i zobrazowane na wykresach.

2.3. Energetyka jądrowa w Unii Europejskiej

            Opisana zostanie polityka jądrowa UE uregulowana m.in. w Traktacie Ustanawiającym Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom). Omówiona zostanie przyjęta przez Komisję Europejską, nowa 10-letnia strategia dla energetyki unijnej – Energy 2020.

Rozdział 3.

Plan rozwoju energetyki jądrowej w Polsce

3.1. Energetyka jądrowa w PRL

            Omówiona zostanie historia rozwoju energetyki w Polsce. Opisane zostaną pierwsze plany budowy elektrowni jądrowych w PRL oraz niezrealizowane plany budowy pierwszych elektrowni jądrowych „Żarnowiec” i „Warta”.

3.2. Polityka Polski w zakresie energetyki jądrowej

            Przedstawiona zostanie obecna polityka Polski w ww. zakresie. Zagadnienie to zostanie omówione w głównej mierze na podstawie przygotowanego przez Radę Ministrów dokumentu „Polityka energetyczna Polski do 2030 r.” dotyczącego długofalowej strategii rozwoju sektora energetycznego, prognozę zapotrzebowania na paliwa i energię oraz program działań wykonawczych do 2012 r. oraz Programu Polskiej Energetyki Jądrowej, który Ministerstwo Gospodarki skierowało 16 sierpnia 2010 r. do konsultacji międzyresortowych i społecznych.

Rozdział 4.

Wpływ energetyki jądrowej na bezpieczeństwo energetyczne świata

4.1. Zapotrzebowanie na energię na świecie i w Polsce   

            Na postawie publikowanych danych omówiony zostanie obecny stan zużycia energii na świecie i w Polsce oraz prognozy zapotrzebowania na energie w przyszłości.

4.2. Zalety i wady różnych źródeł pozyskiwania energii

            W konwencji analizy porównawczej omówione zostaną różne formy pozyskiwania energii (jądrowa, gazowa, węglowa, wodna), farmy wiatrowe, spalarnie biomasy – w kontekście kosztów wytwarzania energii, kosztów budowy i utrzymania, wpływu na środowisko, możliwości ich rozwoju w różnych państwach (w tym w Polsce). W tabelach będą zaprezentowane procentowe udziały różnych form pozyskiwania energii w bilansie energetycznym danego kraju.

4.3. Bezpieczeństwo pozyskiwania energii jądrowej

            Będzie to próba odpowiedzi na pytanie czy energetyka jądrowa jest bezpiecznym źródłem energii. Zaprezentowany zostanie wpływ elektrowni jądrowej na środowisko podczas jej normalnej pracy oraz podczas likwidacji elektrowni. Omówiony zostanie stopień zagrożenia awarią podczas normalnej pracy reaktora jądrowego. Poruszona zostanie również problematyka składowania odpadów promieniotwórczych i ich wpływ na środowisko. Omówione zostaną również skutki wpływu na środowisko i zdrowie człowieka awarii elektrowni jądrowych na podstawie największych awarii, tj. w Czarnobylu i Fukushimie. Zaprezentowane zostaną wyniki raportów dotyczących bezpieczeństwa reaktorów jądrowych sporządzonych przez organizacje rządowe i pozarządowe oraz Komisję Europejską, jak też wyniki raportów przygotowanych po katastrofie w Fukushimie przez jednostki nadzorujące energetyką jądrową w USA, Szwajcarii, Finlandii i Niemczech.

4.4. Opinia organizacji międzynarodowych, specjalistów i społeczeństwa na temat pozyskiwania energii jądrowej

            Przedstawione zostaną opinie specjalistów w dziedzinie energetyki na temat bezpieczeństwa reaktorów atomowych oraz stanowiska organizacji międzynarodowych, pozarządowych i organizacji ekologicznych odnośnie wpływu elektrowni jądrowych na zdrowie człowieka i środowisko. Przedstawione zostaną również wyniki referendów na temat dalszego rozwoju elektrowni jądrowych, przeprowadzone w różnych państwach.

4.5. Plany rozwoju energetyki jądrowej w poszczególnych państwach świata w kontekście awarii elektrowni Fukushima

            Zostaną omówione oficjalne stanowiska poszczególnych państw odnośnie potwierdzenia lub weryfikacji planów budowy elektrowni jądrowych, publikowane po awarii elektrowni Fukushima.

Przykładowy wstęp

Wstęp pracy dyplomowej jest kluczowym elementem, który pełni funkcję wprowadzenia do całego dokumentu, wyjaśniając cel, znaczenie oraz kontekst badania. Jako pierwszy kontakt czytelnika z pracą, wstęp powinien być napisany w sposób przemyślany, aby w klarowny sposób przedstawiać główne założenia i motywacje badawcze. W poniższym poradniku szczegółowo omówię, jakie elementy powinny znaleźć się we wstępie oraz jak je prawidłowo zorganizować.

Zaczynając od najważniejszych kwestii, wstęp powinien zawierać wyraźne przedstawienie tematu pracy. Należy rozpocząć od ogólnego opisu obszaru badawczego, w którym osadzone jest badanie. Ważne jest, aby temat został ukazany w sposób, który pozwala czytelnikowi zrozumieć, dlaczego jest on istotny i jakie pytania badawcze są z nim związane. Temat powinien być przedstawiony w kontekście szerszych zagadnień oraz problemów, aby podkreślić jego znaczenie w danej dziedzinie wiedzy.

Kolejnym istotnym elementem wstępu jest uzasadnienie wyboru tematu. Należy wyjaśnić, dlaczego zdecydowano się na badanie tego konkretnego zagadnienia, jakie są jego aktualne problemy oraz jakie luki w literaturze zostały zidentyfikowane. Uzasadnienie powinno odpowiadać na pytanie, jakie znaczenie ma przeprowadzenie badań w tym obszarze oraz w jaki sposób wyniki mogą przyczynić się do poszerzenia wiedzy lub rozwiązania praktycznych problemów.

W dalszej części wstępu należy przedstawić cel pracy, czyli określić, co dokładnie autor pracy zamierza osiągnąć poprzez swoje badania. Cel pracy powinien być jasno sformułowany i precyzyjny, aby czytelnik miał pełne zrozumienie, jakie pytania badawcze będą analizowane. Cel pracy może obejmować zarówno ogólne założenia badawcze, jak i szczegółowe cele, które mają zostać osiągnięte w wyniku przeprowadzonych badań.

Następnie, warto określić główne pytania badawcze, na które praca ma odpowiadać. Pytania te powinny być związane z celem pracy i precyzyjnie określać obszar badawczy, który będzie analizowany. Powinny być one jasno sformułowane, aby odzwierciedlały istotę problemu oraz wskazywały, jakie aspekty będą przedmiotem analizy. W przypadku prac, które mają na celu rozwiązywanie problemów praktycznych, pytania badawcze powinny odnosić się do konkretnej praktyki lub zastosowania wyników badania.

Wstęp powinien również zawierać krótki przegląd literatury, który pomoże umiejscowić badania w szerszym kontekście teoretycznym. Przegląd literatury nie musi być szczegółowy, ale powinien wskazywać, jakie badania zostały już przeprowadzone w danej dziedzinie oraz jakie są najważniejsze teorie i podejścia stosowane przez innych badaczy. Ważne jest, aby przedstawić, jak praca dyplomowa odnosi się do istniejącej literatury i w jaki sposób wnosi nowe informacje lub perspektywy.

Wstęp powinien również zawierać opis metodologii badawczej, chociaż w tej części należy jedynie zarysować, jakie metody będą używane do przeprowadzenia badania. Szczegółowy opis metodologii zostanie przedstawiony w osobnym rozdziale pracy. Wstęp powinien jednak dawać czytelnikowi ogólne pojęcie o tym, jak autor zamierza przeprowadzić swoje badania, jakie narzędzia i techniki zostaną zastosowane, oraz jakie są podstawowe założenia metodologiczne.

Dodatkowo, warto w wstępie określić zakres pracy, wskazując, jakie aspekty tematu będą badane, a jakie zostaną pominięte. Pomocne jest określenie, jakie granice zostały postawione dla badania, aby uniknąć nieporozumień co do zakresu analizy. Można również wskazać na potencjalne ograniczenia badania oraz uzasadnić, dlaczego pewne aspekty zostały wykluczone.

Na koniec, wstęp powinien zawierać krótkie streszczenie struktury pracy, które pomoże czytelnikowi zorientować się, jak dokument jest zorganizowany. Powinno to obejmować krótki opis głównych rozdziałów i ich zawartości, aby ułatwić orientację w pracy oraz przygotować czytelnika do dalszej lektury.

Wstęp pracy dyplomowej jest kluczowym elementem, który ma na celu wprowadzenie czytelnika w tematykę badania, uzasadnienie wyboru tematu, przedstawienie celu pracy, pytania badawcze, przegląd literatury, oraz ogólny zarys metodologii. Powinien być jasny, spójny i precyzyjny, aby efektywnie komunikować istotę pracy oraz jej znaczenie. Dobrze napisany wstęp nie tylko wprowadza w tematykę, ale również przygotowuje czytelnika na dalszą lekturę i ocenę całej pracy dyplomowej.

Przykładowy wstęp

U podstaw skutecznego wykorzystania środków informatyki w uczelni leżą: właściwe nasycenie komórek organizacyjnych w sprzęt i oprogramowanie, racjonalna sieć komputerowa, wiedza specjalistów i użytkowników oraz wewnątrzszkolne standardy i wzorce.

Osiągnięcie odpowiedniego stopnia nasycenia komórek organizacyjnych w sprzęt i oprogramowanie licencjonowane jest warunkiem koniecznym rozwiązania problemu. Niedostatki w tym przypadku uniemożliwiają osiągnięcie właściwych standardów tak w nauczaniu jak w zarządzaniu instytucją.

Zainteresowanie wszystkich szkół wyższych "informatyzacją" działania, skłoniło nas do przygotowania ogólnopolskiej wymiany doświadczeń. Chcemy uzyskać odpowiedź na podstawowe pytania dotyczące standaryzacji zarządzania, dostępu do Internetu i kształcenia ustawicznego nauczycieli akademickich. Przeprowadzenie badań pozwoli nam pogłębić wiedzę w tej dziedzinie, sformułować wnioski oraz propozycje i zweryfikować je podczas dyskusji na konferencji naukowej. Zamiar ten jest motywacją poznawczą podjętych przez nas badań.

Tekst opisowy

Tekst opisowy (stosowany w opisach tabel, rysunków, przypisach, biografii) to czcionka Times New Roman, normalnej grubości, o rozmiarze 10 pt, odstęp między wierszami wewnątrz paragrafu pojedynczy (1,0 wiersza), poszczególne akapity bez oddzieleń (0 pt), wysunięcie pierwszego wiersza akapitu 25 pt, tekst automatycznie wyrównany do prawego i lewego marginesu (wyjustowany). 

Praca musi mieć format A-4, układ pionowy, ułożenie tekstu w jednej kolumnie, marginesy (zewnętrzny, wewnętrzny, górny i dolny) 70 pt (2,5 cm), dodatkowy wewnętrzny margines na oprawę 28 pt (1,0 cm). Nie zaleca się dzielenia wyrazów. 

Praca dyplomowa powinna mieć od 80 do 110 stron znormalizowanego tekstu. Do podanych wielkości nie wlicza się dodatków, aneksów i załączników. Przy omawianiu różnych metod, technik, sposobów, okoliczności itp. pożądane jest stosowanie wyliczenia punktowego [zalecane 1), 2), 3) … i a), b), c) ... po dwukropku, 1., 2., 3 ..., a., b., c … jeżeli wypunktowanie nie następuje po dwukropku]. 

Sposób wypunktowania musi być w całej pracy jednolity, zaleca się wyrównanie pozycji numeru do lewej, 0 pt, odstęp tabulatora w tekście po numerze i wcięcie tekstu 25 pt. Do oddzielania kolejnych wypunktowań stosuje się tylko przecinki. 

Poszczególne punkty wyliczenia muszą być tak sformułowane stylistycznie aby każdy z nich mógł być czytany jako dalszy ciąg zdania zapowiadającego wyliczenie.
Tytuły (każdego stopnia) powinny być krótkie, komunikatywne. Ranga, rząd, stopień ważności tytułu powinny być w tekście wyróżnione. Należy w tym celu tytuły: 

• pierwszego stopnia (tytuły rozdziałów) PISAĆ DUŻYMI LITERAMI, czcionką Times New Roman, pogrubioną, o rozmiarze 12 pt, z zachowaniem pojedynczego odstępu między wierszami,
• drugiego stopnia, (tytuły podrozdziałów), np. 4.1., PISAĆ DUŻYMI LITERAMI, czcionką Times New Roman, pogrubioną, o rozmiarze 10 pt, z zachowaniem pojedynczego odstępu między wierszami,
• trzeciego stopnia, (tytuły punktów w podrozdziałach), np. 2.5.1. Pisać małymi literami, czcionką Times New Roman, pogrubioną, o rozmiarze 12 pt, z zachowaniem pojedynczego odstępu między wierszami. W podziałach niższego rzędu tytuły można wyróżniać kursywą lub podkreślać je. 

Wszystkie tytuły (każdego stopnia) należy pisać bez kropki na końcu. Tytuł główny rozdziału należy wyśrodkować i poprzedzić go nazwą rozdziału również wyśrodkowaną. Pozostałe tytuły muszą być wyrównana do lewej, z zachowaniem akapitu 25 pt. Przed tytułem stosuje się odstęp dwóch wierszy, jeżeli tytuł następuje po normalnym tekście i jeden, jeżeli po tytule. Po tytule stosuje się odstęp jednego wiersza.

Literatura

Na końcu pracy należy zamieścić bibliografię.
1) Wykaz literatury ma zawierać wszystkie cytowane prace i nie może obejmować prac, na które Autor nie powołuje się w tekście.
b) Pozycje literatury powinny być uporządkowane alfabetycznie oraz ponumerowane. W każdej pozycji należy podać:
a) nazwisko i pierwsze litery imion autora,
b) tytuł pracy (kursywą) i – jeżeli występuje – podtytuł, oddzielony od tytułu kropką,
c) oznaczenie kolejności wydania podane cyframi arabskimi, np. wyd. 2.
d) nazwę wydawcy,
e) adres wydawniczy (miejsce i rok wydania).
Przykład: Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka, wyd. II, WN PWN, Warszawa 2005.

W przypadku powoływania się na artykuły w czasopismach należy podać:
f) nazwisko i pierwsze litery imion autora,
g) tytuł artykułu (kursywą),
h) tytuł czasopisma (w cudzysłowie) lub serii naukowej,
i) rok wydania,
j) liczbę tomu, numeru lub zeszytu, poprzedzoną skrótem określenia wziętego z czasopisma.
2) Odrębnie sporządzamy wykaz aktów prawnych z podziałem na uchwały, ustawy, rozporządzenia, zarządzenia – w układzie chronologicznym.
Przykład: Ustawa z dnia 25 listopada 1993 r. o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy, Dz. U. 1993, nr 123, poz. 551.

Literatura pracy dyplomowej to jedna z bardzo istotnych części pracy dyplomowej - która ma fundamentalne znaczenie dla jakości i rzetelności całego dokumentu. Dobrze opracowana część literaturowa nie tylko wspiera argumentację badawczą, ale również ukazuje, jak praca wpisuje się w istniejący stan wiedzy w danej dziedzinie. Przedstawiony poniżej poradnik ma na celu szczegółowe omówienie, jak efektywnie przygotować literaturę pracy dyplomowej, jakie elementy powinny się w niej znaleźć oraz jakie są najważniejsze zasady jej przygotowania.

Na początek, literatura pracy dyplomowej obejmuje przegląd istniejących badań, teorii, publikacji i innych źródeł, które są istotne dla tematu pracy. Należy zacząć od dokładnego przeszukania dostępnych źródeł, takich jak książki, artykuły naukowe, raporty, monografie, prace magisterskie i doktorskie, a także źródła internetowe i dokumenty związane z praktyką zawodową, które mogą wnieść wartość do tematu badania. Wybór literatury powinien być staranny, aby obejmował zarówno kluczowe prace w danej dziedzinie, jak i najnowsze badania, które mogą dostarczyć aktualnych informacji.

Ważnym krokiem jest zrozumienie, jak literatura, którą się przegląda, odnosi się do tematu pracy dyplomowej. Warto zwrócić uwagę na to, jakie główne teorie, koncepcje i podejścia są stosowane w danym obszarze badawczym. Powinno się również analizować, jakie są najważniejsze dyskusje i kontrowersje w literaturze oraz w jaki sposób różne badania i publikacje odnoszą się do postawionych pytań badawczych. Przegląd literatury powinien pokazywać, jakie luki w badaniach istnieją, i w jaki sposób praca dyplomowa ma na celu ich wypełnienie lub rozwiązywanie.

Podczas pisania przeglądu literatury ważne jest, aby zachować krytyczne podejście do źródeł. Należy nie tylko przedstawiać, co autorzy pisali, ale również oceniać jakość i wiarygodność źródeł. Warto zastanowić się nad metodologią zastosowaną w badaniach, jakie są mocne i słabe strony poszczególnych prac oraz jak wyniki badań wpisują się w szerszy kontekst teoretyczny. Takie podejście pozwala na głębsze zrozumienie tematu i dostarcza mocnych podstaw do własnych badań.

Ważnym aspektem jest również odpowiednie cytowanie literatury. Każda praca dyplomowa powinna być dobrze udokumentowana, a wszystkie źródła wykorzystane w pracy powinny być prawidłowo cytowane zgodnie z wytycznymi dotyczącymi stylu cytowania, które są wymagane przez uczelnię lub wydział. Prawidłowe cytowanie nie tylko zapewnia rzetelność pracy, ale również pozwala na uniknięcie plagiatowania. W dokumentach akademickich najczęściej stosowane są style cytowania, takie jak APA, MLA, Chicago czy harvardzki, a ich wybór zależy od wymagań uczelni i dziedziny naukowej.

Przy tworzeniu przeglądu literatury istotne jest, aby zachować jasną i logiczną strukturę. Literatura powinna być przedstawiona w sposób tematyczny lub chronologiczny, w zależności od tego, co lepiej pasuje do danej pracy. W przeglądzie literatury warto wyróżniać kluczowe teorie i badania, a także ukazywać, jak badania wcześniejszych autorów wpływały na temat pracy dyplomowej. Należy także wskazać, jakie są główne kierunki rozwoju w danej dziedzinie oraz jakie są najnowsze trendy i odkrycia.

Zbieranie i organizowanie literatury wymaga systematyczności. Należy stworzyć bazę danych źródeł, z której będzie można korzystać podczas pisania przeglądu literatury oraz innych części pracy. Można wykorzystać narzędzia do zarządzania bibliografią, takie jak EndNote, Mendeley czy Zotero, które ułatwiają organizowanie, cytowanie i tworzenie bibliografii. Takie narzędzia mogą pomóc w śledzeniu wykorzystanych źródeł oraz w łatwym tworzeniu odpowiednich cytatów i przypisów.

Należy również pamiętać o aktualności źródeł. W dziedzinach, które dynamicznie się rozwijają, takich jak nauki społeczne, technologia czy medycyna, ważne jest, aby korzystać z najnowszych badań i publikacji, aby mieć aktualny obraz stanu wiedzy. Warto również uwzględniać klasyczne, przełomowe prace, które miały duży wpływ na rozwój danej dziedziny.

Literatura pracy dyplomowej jest kluczowym elementem, który wymaga staranności i przemyślanej organizacji. Należy przeprowadzić dokładny przegląd istniejących badań, analizować i oceniać źródła, prawidłowo cytować literaturę oraz zachować jasną i logiczną strukturę przeglądu. Systematyczne podejście do gromadzenia i organizowania literatury oraz zachowanie aktualności źródeł są niezbędne do stworzenia solidnej podstawy dla pracy dyplomowej. Odpowiednie przygotowanie literatury zapewnia wysoką jakość pracy oraz jej rzetelność i wartość naukową.

Podstawowe informacje edytorskie

Wśród różnych problemów, z którymi spotykamy się w trakcie pisania pracy magisterskiej są również kwestie edytorskie. Zastanawiamy się, na przykład czy po tytule pracy postawić kropkę, czy numery stron stawiać na wszystkich stronach, jak pisać przypisy itp. Niniejszy podrozdział może pomóc w rozwianiu tych wątpliwości.

Krótkie wyliczenia można nie oddzielać lub oddzielać przecinkami, dłuższe zaś (dwu- lub więcej wierszowe, pisane zdaniami złożonymi oddzielanymi przecinkami) należy oddzielać średnikami. 

· jakie kreski stawiamy? 

Myślnik (pauza), który może być użyty pojedynczo (gdy wskazuje na pominięcie fragmentu tekstu lub zachęca do refleksji) lub podwójnie (gdy wydziela wtrącone wstawki, dodatkowe wyjaśnienia) – to długa kreska ze spacjami po bokach. 

Półpauza (długa kreska łącząca, bez spacji po bokach; nie należy jej mylić z łącznikiem »dywizem«) – stosuje się ją tam, gdzie można zastąpić wyrazy „od... do...” albo „mniej więcej” między liczbami zapisanymi słownie lub cyframi, np.: są to zespoły trzy–czteroosobowe (lub 3–4-oso-bowe); w latach 1981–1985; na trasie Szczecin–Przemyśl itd. 

Łącznik (dywiz) – to krótka kreseczka bez spacji (dowódczo-sztabowy), którą trzeba powtórzyć przy przenoszeniu drugiego członu do następnego wiersza (np.: w ćwiczeniach dowódczo- -sztabowych); 

· tabele, wykresy i rysunki: 

Wszystkie tabele, wykresy i rysunki czy zdjęcia powinny być ponumerowane i zatytułowane. Tytuł tabeli umieszczamy nad nią, natomiast pod rysunkami, wykresami, zdjęciami – podpisy. Pod wszystkimi tymi elementami podajemy źródło, na przykład:

Tabela 1. Liczba i rodzaje sprzętu...

Źródło: Instrukcja...

Uwaga: W przypadku opracowania własnego możemy pod tabelą (rysunkiem itp.) nie podajemy źródła. Brak takiego wpisu oznacza, że jest to opracowanie własne. Jeśli jednak posiłkowaliśmy się myślami innych autorów, tytułami itp., zaznaczamy to w następujący sposób: Źródło: Opracowanie własne na podstawie: ... (dane – jak w przypisach lub bibliografii).

Pisanie pracy dyplomowej a wiedza piszącego

Praca kwalifikacyjna, oprócz stwarzania magistrantowi (doktorantowi) możliwości wykorzystania zdobytej w czasie studiów wiedzy do rozwiązywania problemu naukowego o charakterze teoretycznym lub praktycznym, stanowi również dobrą okazję do wykazania się umiejętnością precyzowania i pisemnego prezentowania myśli. Zagadnienie to podlega również ocenie promotora i recenzenta. Z tego chociażby powodu warto sobie przypomnieć i wykorzystywać w praktyce kilka zasad, korzystając, między innymi z Ustawy z dnia 7 października 1999 roku o języku polskim, art. 3., ust. 1., pkt 1. oraz ze słowników, poradników językowych i innych fachowych opracowań z tej dziedziny. 

Autor pracy magisterskiej powinien: 

1) przestrzegać ogólnych zasad poprawności językowej;
2) precyzyjnie i w sposób wyważony używać terminologii naukowej;
3) posługiwać się – w miarę możliwości – krótkimi zdaniami;
4) pisać przejrzyście i komunikatywnie. 

Warto pamiętać, że oprócz merytorycznej wartości treści, dużą rolę odgrywa również forma pracy. Przypominamy sobie książki, skrypty i inne opracowania, które się chętnie bierze do ręki i z przyjemnością czyta – nie tylko ze względu na interesującą treść, ale również dzięki jej właściwej prezentacji. 

Wpłynęła na to, między innymi kultura edytorskiego wykonania. Na ten temat można by wiele pisać. Czy jednak nie łatwiej sięgnąć po książkę, skrypt i inne opracowanie, które bierzemy do ręki z przyjemnością i zastanowić się, dlaczego tak się dzieje, a potem wykorzystać najlepsze wzorce na potrzeby pracy magisterskiej. 

Niemniej jednak pozwolimy sobie przekazać kilka rad, które mogą się okazać przydatne w czasie pisania i edytorskiego opracowywania pracy magisterskiej.

Interpunkcja i wyróżnienia

W niniejszym opracowaniu zaproponowano następującą interpunkcję oraz wyróżnienia w przypisach:
Ziejka F., Najbarwniejsza postać młodopolskiej epoki. W: Dużyk J., Sława, panie Włodzimierzu: opowieść o Włodzimierzu Tetmajerze. Wyd. 2 poszerz. Kraków: Wydawnictwo "Czuwajmy", 1998, s. 7-10. 

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. [on-line]. Warszawa: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., 2006 [dostęp 12 listopada 2006]. Dostępny w World Wide Web: http://www.gpw.com.pl. 

W opracowaniu zastosowano skróty imion autorów/redaktorów. Można jednak stosować pełne brzmienie imion - konsekwentnie w całej pracy. 

Aby przypis był bardziej czytelny, we wszystkich rodzajach przypisów wyróżniono kursywą tytuł dokumentu. 

W przypadku przypisów dotyczących artykułów i fragmentów elektronicznych i drukowanych książek i
czasopism kursywą wyróżniano tytuł dokumentu macierzystego, np. Ćwiekowa J., Mistrz i nauczyciel sztuki bibliotekarskiej – Zofia Kossonogowa. W: Śladami edukacji bibliotekarskiej. Warszawa: Wydaw. SBP, 1995, s. 36-46. 

Gorczyński, M. T., Kto nie lubi skutecznej reklamy? Odbiorca. Gazeta.pl [on-line]. Agora S.A., 2006-11-07. 

Ostatnia aktualizacja 2006-11-07 18.00. [dostęp 12 listopada 2006]. Dostępny w World Wide Web:
http://gospodarka.gazeta.pl/gospodarka/1,60806,3723681.html. 

Można stosować inną interpunkcję i wyróżnienia, np.:
Ziejka Franciszek, Najbarwniejsza postać młodopolskiej epoki, [w]: Dużyk Józef, Sława, panie Włodzimierzu. Wyd. 2 poszerz. Kraków, Wydaw. „Czuwajmy”, 1998, s. 7-10. 

lub: 

ZIEJKA, F. Najbarwniejsza postać młodopolskiej epoki. W: DUŻYK, J. Sława, panie Włodzimierzu. Wyd. 2 poszerz. Kraków: Wydaw. „Czuwajmy”, 1998, s. 7-10. 

Ważne: Określone skróty, przyjęta przez autora interpunkcja i wyróżnienia muszą być konsekwentnie
stosowane w całej pracy. 

Zaprezentowana w opracowaniu kolejność elementów w przypisach i bibliografii jest zgodna z normami i obowiązkowa.

Przypisy i skróty w przypisach

I. Gdy w pracy cytuje się tylko jedno dzieło danego autora i jeżeli raz była podana pozycja w przypisach, np. 

1.      M. Armstrong: Zarządzanie zasobami ludzkimi, wyd. IV. Oficyna Wolters Kluwer Polska, Kraków 2007, s 212.
to:

jeżeli następujące po sobie (czyli nie dzieli tych przypisów inny autor) przypisy dotyczą tej samej pracy, to zamiast pełnego opisu stosuje się oznaczenie: tamże, po którym następują numery stron, np.: (nawet jeżeli przypis jest na kolejnej, kolejnych stronach)

2.      Tamże, s. 213

Natomiast, jeżeli następujące po sobie przypisy dotyczą nie tylko tego samego dzieła, lecz również tego samego fragmentu, tej samej strony, stosuje się oznaczenie:

3.      loc. cit., bez podawania strony

Jeżeli kolejny przypis tego (Armstrong) autora dzieli, dzielą przypisy cytujące innego/innych autora/autorów to, to wtedy zamiast pełnego opisu wymienia się: inicjał imienia i nazwisko autora, a zamiast tytułu podaje się w przypisie skrót: lub op. cit. , a także numer strony, np.:

4.      M. Armstrong: op. cit., s 212 -215

II. Gdy w pracy powołuje się na kilka dzieł jednego autora, wtedy za pierwszym razem podaje się pełny opis bibliograficzny,

·         K. Kobjoll : Motywa(k)cja jak to robić w twojej firmie. Astrum, Wrocław 2007, s.16

·         K.Kobjoll, Szybciej lepiej więcej sztuka motywowania pracowników, Astrum, Wrocław 2004, s.14

A następnie tylko inicjał imienia i nazwisko autora oraz początek tytułu i numer strony,

·         K. Kobjoll : Motywa(k)cja…, s. 12

·         K. Kobjoll; Szybciej…, s. 5

Gdy tytuł następujące po sobie (czyli nie dzieli tych przypisów inny autor, lub ten sam ale inna pozycja j.w.) to wówczas pkt.2 i pkt. 3 czyli Tamże, s. 213  albo loc. cit.,

Wytyczne do pisania pracy dyplomowej

1. Wstęp do pracy musi zawierać hipotezę naukową (np. wykorzystywane w praktyce bankowości prawne zabezpieczenia zwrotności kredytów gwarantują zawsze pełny zwrot pożyczonych przez bank sum pieniędzy) i stwierdzenie ,że celem pracy jest jej weryfikacja poprzez analizę literatury fachowej i badania empiryczne . W dalszej części wstępu pracy magisterskiej charakteryzujemy treść poszczególnych rozdziałów i wykorzystane metody i techniki badawcze.

2. Temat pracy musi mieć związek z hipotezą naukową i mieć rozwiniętą formę np. ” Karty płatnicze jako nowoczesna forma rozliczeń bezgotówkowych „. Błędny tytuł pracy to np. Karty płatnicze w Polsce.

3. Praca magisterska nie powinna przekraczać 100 stron.

4. Bibliografia powinna zawierać co najmniej 30 źródeł ( literatura przedmiotu , czasopiśmiennictwo fachowe , źródła internetowe).

5. Pracę magisterską nie wolno pisać w pierwszej osobie , zawsze bezosobowo np, stwierdzono , a nie stwierdzam itp.

6. Wszystko to co przepisujemy dosłownie z jakiegoś źródła musi być cytatem czyli być w cudzysłowiu i mieć podane w odnośniku źródło. W przeciwnym przypadku recenzent oceni pracę jako plagiat, co obniża jej ocenę lub może być przedmiotem dyskwalifikacji pracy. Jeżeli zmieniamy szyk zdania lub dodajemy własny komentarz to zawsze podajemy źródło , ale bez cudzysłowia.

7. W przypadku gdy wymieniamy jakieś czynniki - stosując numerowanie lub punktowanie ,odnośnik umieszczamy po dwukropku , a nie przy ostatnim czynniku.

8. W pracy naukowej unikamy wytłuszczeń ,kursywy czy podkreśleń .

9. Podając źródło w odnośniku stosujemy następującą kolejność :
Autor (nazwisko i imię) , tytuł publikacji , nazwę wydawnictwa , rok wydania , numer strony. Jeżeli powtarzamy źródło to używamy zwrotów : tamże , op cit , ibidem lub jak wyżej ( j.w).Źródła internetowe - podajemy treść tego co jest w wyszukiwarce , a nie tylko adres strony np.

10. Każda praca magisterska ma następującą strukturę : rozdział teoretyczny , rozdział empiryczny , rozdział twórczy ( analiza , ocena , koncepcja , prognoza , diagnoza , kierunki usprawnień itp.).

11.Największe znaczenie ma w pracy magisterskiej rozdział twórczy , gdyż stanowi on to co magistrant wnosi nowego do nauki. Pytania na obronie dotyczą zawsze treści tego rozdziału, inne pytania z dziedziny bankowości są przez magistranta losowane podczas obrony pracy.

12.Poszczególne rozdziały muszą z siebie wynikać , stąd na zakończenie każdego rozdziału muszą występować zdania stanowiące przejście do następnego rozdziału.

13.Bardzo dobrze ocenia się prace magisterskie zawierające graficzne prezentacje : tabele , zestawienia , rysunki , schematy itd.

14.W Zakończeniu pracy ( Posumowaniu) stwierdza się czy cel pracy został osiągnięty i w jaki sposób została zweryfikowana hipoteza naukowa w oparciu o literaturę i badania empiryczne oraz jakie przeszkody czy utrudnienia napotkał autor pracy magisterskiej w jej realizacji.

15.Idea pisania pracy magisterskiej zakłada , ż autor wie co chce napisać w ostatnim rozdziale, co wnieść nowego do nauki , gdyż treść rozdziałów teoretycznych i zakres badań empirycznych jest podporządkowany treści ostatniego rozdziału.

16.Bibliografia jest podawana alfabetycznie od nazwiska autora np. Andrzejewski M., Bankowość , PWE, Warszawa , 2007

17. Tekst podstawowy całej pracy powinien być napisany czcionką Times New Roman, stylem standardowym 12 pt.; odstępy między wierszami nie powinny być większe niż 1,5; cały tekst pracy powinien być wyjustowany (równanie do prawej i lewej strony kartki), przy zachowaniu wymaganych marginesów: lewy – 3 cm, prawy – 2 cm, górny i dolny – po 2,5 cm; w zależności od potrzeb w tekście podstawowym stosować można podkreślenia, pogrubienia, kursywę, które to zabiegi edytorskie mają na celu podkreślenie znaczenia określonych pojęć, czy klasyfikacji,

18. Rozdziały powinny zaczynać się, każdy od nowej strony; słowo „ROZDZIAŁ” (I, II, III – w pracy licencjackiej oraz IV – w pracy magisterskiej), piszemy dużymi czcionką pogrubioną (Bold, Caps Lock) 18 pt., przy czym można zastosować styl „Nagłówek 1”, odpowiednio go modyfikując, co znacznie ułatwi późniejsze automatyczne sporządzanie spisu treści; tekst powinien być wypośrodkowany (bez podkreśleń).

Przygotowanie danych empirycznych do obliczeń i obliczenia statystyczne

Czynności te przybliżymy na przykładzie badań ankietowych. Pierwszą czynnością po zebraniu ankiet jest przejrzenie każdej z nich i ponumerowanie, po wyłączeniu ankiet bezwartościowych. Należą do nich takie, w których respondenci nie wypełnili tzw. metryczki (załącznik). Dlatego warto o tym przypomnieć przed rozpoczęciem badań. Może się zdarzyć, że któraś z ankiet nie ma wypełnionego jakiegoś pytania merytorycznego. Nie dyskwalifikuje to jednak tej ankiety, natomiast może ją dyskwalifikować podejrzenie, że była wypełniana mechanicznie.

 
W wyniku przeprowadzonych badań terenowych, opierając się na przyjętych metodach i technikach oraz opracowanych narzędziach badawczych, uzyskujemy konkretne materiały empiryczne. Najogólniej biorąc, zebrany w badaniach materiał może mieć trojaką postać:

 
1) zdań opisowych,
2) cyfr (liczb) oraz
3) połączenia cyfr (liczb) i zdań opisowych.

Formę zdań opisowych mogą mieć, na przykład materiały z wywiadów swobodnych czy też z obserwacji, chociaż nierzadko się zdarza, że materiał z obserwacji posiada również konkretne dane liczbowe.

 
Materiały w postaci zdań opisowych mogą być wykorzystywane w dwojaki sposób:

1. do analiz jakościowych lub
2. do analiz ilościowych.

W pierwszym przypadku, dotyczącym analiz jakościowych, zapoznajemy się z wypowiedziami respondentów lub z innymi informacjami za-pisanymi na papierze, taśmie magnetofonowej czy magnetowidowej, przeprowadzamy ich analizę i syntezę oraz wyciągamy wnioski.

 
W drugim przypadku, dotyczącym analiz ilościowych, materiały w postaci zdań opisowych przekształcamy na odpowiedni zapis cyfrowy. Operacja ta jest nazywana kodowaniem. Wykorzystujemy do tego celu tzw. klucz kodowy*.

 
Z materiałem empirycznym w postaci cyfr (liczb) mamy zazwyczaj do czynienia na etapie wykonywania określonych operacji i obliczeń statystycznych. Obliczenia te jeszcze stosunkowo niedawno wykonywano tzw. metodą ręczną, za pomocą kalkulatora i odpowiednio skonstruowanych ta-bel. Zdarza się, że ten sposób pracy z danymi empirycznymi spotykamy jeszcze dziś. Jednak coraz częściej do tego celu wykorzystujemy komputer*.

 
Warto dodać, że po wprowadzeniu wszystkich danych do pamięci komputera wydajemy mu odpowiednie polecenia, nakazujące wykonanie odpowiednich obliczeń i przedstawienie wyników tych obliczeń na ekranie monitora bądź w postaci wydruków. Z tego wynika, że z danymi liczbowymi mamy również do czynienia wówczas, kiedy otrzymujemy, na przykład wydruki z komputera, zanim przystąpimy do ich opisania lub przetworzenia na wykresy czy inne formy wizualne, stanowiące doskonałą pomoc do analiz i wnioskowania. 

Zanim jednak komputer przetworzy nam dane cyfrowe na wykresy, możemy zażądać ich przedstawienia w dwóch najczęściej wykorzystywanych postaciach: w postaci tzw. frekwencji lub w postaci tabel krostabulacyjnych, zwanych też tabelami korelacyjnymi.

 
Pracę z wykorzystaniem danych zbiorczych obliczonych przez komputer zaczynamy od analiz danych w postaci tzw. frekwencji. Są to zsumowane odpowiedzi na każde z pytań zawartych w kwestionariuszu ankiety. Materiał empiryczny w takiej postaci wykorzystujemy do wstępnych analiz. Dane te najlepiej jest wpisać do czystego, niewypełnionego kwestionariusza ankiety. 

Otrzymujemy w ten sposób sumaryczne dane za całą objętą badaniami próbę populacji. Jak już wspomniano, dane w postaci frekwencji wykorzystujemy: po pierwsze do wstępnych analiz, służących do opisania badanej rzeczywistości; po drugie – na podstawie tych danych, zwanych również sumami marginesowymi oraz opierając się na przyjętych w koncepcji badań założeniach, podejmujemy decyzję, jakie powinny być wykonane krostabulacje. 

Praktycznie oznacza to wybór tych zmiennych, między którymi chcemy poznać łączące je relacje i zależności. Wydając odpowiednie polecenie komputerowi, to znaczy wprowadzając do jego pamięci polecenie, między którymi zmiennymi korelacje interesują nas, komputer wykonuje odpowiednie operacje, a ich wyniki prezentuje w postaci tabel korelacyjnych, zwanych również krostabulacyjnymi i wykresów.

 
Warto zwrócić uwagę, że poza rozkładem odpowiedzi zawartych w tabelach korelacyjnych, arkusze te zawierają również wiele ciekawych informacji szczegółowych, umieszczonych pod tabelami. Są tam przedstawione różne wskaźniki statystyczne. Jeden z nich spełnia rolę szczególną. Pozwala bowiem jednym rzutem oka określić czy tabela zawiera dane, którymi się warto zajmować, czy też są to po prostu śmieci. Wskaźnikiem tym jest oznaczony symbolem „p”, tzw. poziom istotności związku korelacyjnego. Przedmiotem naszych analiz stają się tabele krostabulacyjne, przy których wskaźnik poziomu istotności związku korelacyjnego wynosi p < 0,05.

 
Współczynnikami korelacji wykorzystywanymi w naszych analizach są często: współczynnik korelacji Pearsona, oznaczany symbolem „r”, lub współczynnik korelacji rangowej Spearmana – „rs”. Zainteresowanych tymi zagadnieniami odsyłamy do odpowiednich pozycji literatury[1].

 
Wróćmy jeszcze do wymienionych na początku trzech form – albo inaczej – trzech postaci materiału empirycznego, tzn. zdań opisowych, cyfr (liczb) oraz połączenia cyfr (liczb) i zdań opisowych. Kombinacja tych trzech postaci materiału empirycznego, ujętych w formie tabel, zestawień, wykresów i rysunków jest podstawą do analiz i wnioskowania.

 
Stopień wykorzystania zebranego w badaniach materiału empirycznego zależy od kilku czynników. Są nimi: jakość zebranego materiału, uwarunkowana z kolei od zastosowanych metod, technik i narzędzi badawczych, a także od wiedzy i umiejętności badacza, w tym również znajomości i umiejętności wykorzystania odpowiednich metod statystycznych*.

* Technika przygotowania i wykorzystania klucza kodowego oraz sposoby wpro-wadzania do komputera danych cyfrowych z badań empirycznych, zostaną przedstawione w oddzielnym skrypcie.

[1] Na przykład: G.A. Ferguson, Y. Tanake, Analiza statystyczna... wyd. cyt.; J.P. Guilford, Podstawowe metody statystyczne w psychologii i pedagogice, Warszawa 1964; Metody statystyczne w socjologii, red. K. Szaniawski, Warszawa 1968; A. Góralski, Metody opisu i wnioskowania statystycznego w psychologii i pedagogice, Warszawa 1987.

* Bardziej szczegółowo kwestie te zostaną przedstawione w skrypcie, który jest opracowywany w Wydziale Lotnictwa i OP. Będzie on zawierał elementy statystyki na potrzeby badań empirycznych, a także przykłady analizy danych empirycznych i wnioskowania statystycznego.

Realizacja badań. Przygotowanie i przeprowadzenie badań terenowych

Realizacja badań, szczególnie gdy obejmuje przygotowanie i przeprowadzenie badań terenowych, jest kluczowym etapem w pracy dyplomowej, który wymaga staranności, precyzji i dobrego planowania. Proces ten nie tylko angażuje teorię, ale również wymaga praktycznych umiejętności w terenie. W poniższym poradniku szczegółowo opiszę wszystkie istotne aspekty związane z przygotowaniem i przeprowadzaniem badań terenowych, aby magistranci mogli efektywnie przeprowadzić swoje badania i uzyskać rzetelne wyniki.

Rozpoczęcie procesu badań terenowych wymaga gruntownego przygotowania. Pierwszym krokiem jest precyzyjne określenie celu badania. Należy jasno zdefiniować, jakie pytania badawcze mają być odpowiedziane oraz jakie hipotezy mają być testowane. Cel badania powinien być zgodny z głównymi założeniami pracy dyplomowej i precyzyjnie odzwierciedlać, co ma zostać osiągnięte w ramach badań terenowych.

Kolejnym krokiem jest opracowanie planu badania, który będzie zawierał szczegółowy opis metodologii oraz procedur badawczych. Plan ten powinien obejmować wybór metod badawczych, które będą stosowane w terenie, takie jak wywiady, obserwacje, ankiety czy pomiary. Ważne jest, aby wybrać metody, które najlepiej odpowiadają na postawione pytania badawcze i są adekwatne do charakterystyki badanej populacji lub obiektu.

Następnie należy przygotować odpowiednie narzędzia badawcze. W przypadku wywiadów i ankiety należy stworzyć pytania, które będą klarowne, precyzyjne i skierowane na pozyskanie istotnych informacji. W przypadku obserwacji warto przygotować karty obserwacyjne lub inne narzędzia, które pomogą w systematycznym zbieraniu danych. Wszystkie narzędzia badawcze powinny być przetestowane przed rozpoczęciem właściwych badań, aby upewnić się, że są funkcjonalne i efektywne.

Jednym z kluczowych elementów przygotowania jest również zaplanowanie logistyczne badania terenowego. Należy uwzględnić wszystkie aspekty związane z organizacją wyjazdów terenowych, takie jak wybór lokalizacji, harmonogram działań oraz logistykę transportu i zakwaterowania, jeśli jest to konieczne. Warto również zabezpieczyć odpowiednie pozwolenia lub zgody, jeśli badania będą przeprowadzane w miejscach publicznych lub wymagających szczególnych zezwoleń.

Przed rozpoczęciem badań terenowych istotne jest przeszkolenie osób, które będą zaangażowane w przeprowadzanie badania. Jeśli w badaniu bierze udział zespół badawczy, wszyscy członkowie powinni być dobrze zaznajomieni z metodami badawczymi, narzędziami oraz procedurami, aby zapewnić spójność i rzetelność zbieranych danych. Szkolenie powinno obejmować również kwestie etyczne, takie jak poszanowanie prywatności uczestników badania oraz zapewnienie ich anonimowości.

W terenie kluczowe jest przestrzeganie ustalonych procedur oraz systematyczne zbieranie danych. Należy dbać o dokładność w zbieraniu informacji i unikać jakichkolwiek błędów, które mogłyby wpłynąć na wyniki badania. W przypadku przeprowadzania wywiadów warto pamiętać o zachowaniu neutralności i obiektywności, aby nie wpływać na odpowiedzi respondentów. W trakcie obserwacji należy być jak najbardziej dyskretnym, aby nie zakłócać naturalnego przebiegu sytuacji.

Zbieranie danych terenowych wymaga również umiejętności analitycznych. W trakcie badań warto na bieżąco analizować pozyskiwane informacje, aby na bieżąco monitorować postępy i w razie potrzeby dostosować metodykę badawczą. Regularne przeglądanie i weryfikowanie danych pomoże w identyfikowaniu ewentualnych problemów i zapewni lepszą jakość zbieranych informacji.

Po zakończeniu badań terenowych następuje etap analizy zebranych danych. Warto zacząć od porządkowania i klasyfikowania danych, aby ułatwić ich późniejsze analizowanie. Należy stosować odpowiednie techniki analizy, które pasują do rodzaju danych i metodologii badawczej. W przypadku danych jakościowych może to obejmować kodowanie i kategoryzowanie, natomiast w przypadku danych ilościowych – stosowanie statystycznych metod analizy.

Ważne jest także przygotowanie raportu z badań terenowych, który powinien zawierać szczegółowy opis przeprowadzonych działań, uzyskanych wyników oraz ich interpretacji. Raport powinien być dobrze zorganizowany, jasno napisany i zawierać wszystkie istotne informacje, które pozwolą na pełne zrozumienie wyników badań. Powinien również zawierać wszelkie wnioski, które można wyciągnąć z przeprowadzonych badań, oraz rekomendacje dotyczące dalszych badań lub praktycznych zastosowań wyników.

Realizacja badań terenowych to skomplikowany proces, który wymaga starannego przygotowania i dokładności na każdym etapie. Od określenia celu badania, przez przygotowanie narzędzi badawczych, logistykę, aż po analizę danych i przygotowanie raportu – każdy krok ma kluczowe znaczenie dla sukcesu badania. Staranność, systematyczność i dobra organizacja są niezbędne, aby przeprowadzić badania terenowe w sposób rzetelny i efektywny.

 
Na przykład: badając przyczyny wypadku lotniczego w strefie powietrznej nad Jeziorem Bodeńskim w lipcu 2002 roku badaniami powinniśmy objąć nie tylko zawartość "czarnych skrzynek", ale także instytucje kierowania i kontroli ruchu lotniczego z krajów, których samoloty zderzyły się, jak również analogiczną instytucję w kraju, nad przestrzenią którego nastąpiła katastrofa.