Zakończenie

W zakończeniu należy – poza omówieniem wyników analiz, badań oraz przedstawieniem wniosków i postulatów, odnieść do celu pracy hipotezy roboczej i problemu badawczego w następującym stwierdzeniu.

„Biorąc pod uwagę, przedstawione w pracy analizy, badania, weryfikacje należy stwierdzić, że cel pracy sformułowany we wstępie został zrealizowany, ponieważ:

- dokonano ….

- przeprowadzono …”

itd. (opisać w 5 zdaniach)

Zakończenie pracy dyplomowej to kluczowy element, który pełni rolę podsumowującą i końcową w całym procesie badawczym. To moment, w którym autor ma okazję zebrać wszystkie wnioski, które wyciągnął na podstawie przeprowadzonych badań, i przedstawić je w sposób zwięzły, klarowny i przekonujący. Dobrze napisane zakończenie nie tylko podsumowuje wyniki badania, ale także łączy je z celami i pytaniami badawczymi, a także ukazuje ich praktyczne lub teoretyczne znaczenie. Poniżej przedstawiam szczegółowy poradnik, który pomoże magistrantom skutecznie napisać zakończenie pracy dyplomowej.

Na początek, zakończenie powinno zawierać syntetyczne podsumowanie głównych wyników badania. Warto przypomnieć czytelnikowi, jakie były główne pytania badawcze oraz hipotezy, a następnie jasno przedstawić, jakie wyniki zostały osiągnięte. Należy unikać szczegółowego opisu metodologii czy wyników poszczególnych analiz, które były już omówione w wcześniejszych częściach pracy. Zamiast tego, należy skupić się na syntetyzowaniu kluczowych wyników i ich znaczeniu w kontekście badania.

Kolejnym ważnym elementem zakończenia jest ocena stopnia realizacji celów badawczych. Należy ocenić, czy cele wyznaczone na początku pracy zostały osiągnięte i w jakim stopniu. Powinno się również odnieść do postawionych hipotez – czy zostały one potwierdzone, czy też obalone. Ta część zakończenia daje czytelnikowi obraz tego, jak badanie przyczyniło się do rozwoju wiedzy w danej dziedzinie i czy udało się odpowiedzieć na kluczowe pytania badawcze.

Warto także przedstawić praktyczne lub teoretyczne implikacje wyników badania. Jeśli wyniki mają zastosowanie praktyczne, warto wskazać, w jaki sposób mogą wpłynąć na praktykę zawodową, politykę, lub inne obszary życia społecznego. Jeśli badanie ma znaczenie teoretyczne, należy omówić, jak wyniki przyczyniają się do rozwoju teorii lub jakie nowe perspektywy otwierają. Wskazanie praktycznych lub teoretycznych implikacji pomaga czytelnikowi zrozumieć, dlaczego wyniki badania są ważne i jakie mają konsekwencje dla danej dziedziny.

Kolejnym krokiem w zakończeniu jest omówienie ograniczeń badania. Ważne jest, aby szczerze i obiektywnie przedstawić, jakie były ograniczenia przeprowadzonego badania oraz w jaki sposób mogły one wpłynąć na wyniki. Ograniczenia mogą obejmować aspekty takie jak wielkość próby, ograniczenia czasowe, dostępność danych czy trudności w przeprowadzeniu badań terenowych. Przyznanie się do ograniczeń świadczy o rzetelności badacza i pozwala na lepsze zrozumienie wyników badania.

Na zakończenie warto przedstawić rekomendacje dotyczące dalszych badań. Należy wskazać, jakie pytania badawcze pozostają otwarte i jakie kierunki przyszłych badań mogą być interesujące lub istotne w kontekście omawianego tematu. Rekomendacje mogą obejmować sugestie dotyczące rozwoju badań w tej samej dziedzinie lub zastosowania innych metod badawczych. Takie wskazówki mogą być pomocne dla innych badaczy, którzy będą kontynuować prace nad podobnymi zagadnieniami.

Ostatecznie, zakończenie pracy dyplomowej powinno być napisane w sposób zwięzły i klarowny. Należy unikać powtarzania informacji zawartych w innych częściach pracy i skupić się na przedstawieniu najważniejszych wniosków oraz ich znaczenia. Zakończenie powinno stanowić spójną całość z resztą pracy, odzwierciedlając jej główne założenia i cele. Warto także zadbać o płynność tekstu, aby zakończenie było czytelne i dobrze zorganizowane.

Zakończenie pracy dyplomowej to istotny element, który pełni rolę podsumowującą i końcową. Wymaga przemyślanej organizacji i umiejętności syntetyzowania wyników badań. Kluczowe elementy zakończenia to syntetyczne podsumowanie wyników, ocena stopnia realizacji celów badawczych, omówienie praktycznych i teoretycznych implikacji, wskazanie ograniczeń badania oraz przedstawienie rekomendacji dotyczących dalszych badań. Dobrze napisane zakończenie powinno być zwięzłe, klarowne i spójne z resztą pracy, odzwierciedlając istotę przeprowadzonych badań i ich znaczenie.