Praca teoretyczna, czy praktyczna?

Cytując J. Brzezińskiego. „Pamiętajmy, że nawet najbardziej oryginalnie brzmiąca i obiecująca pod względem potencjalnych zastosowań 'teoria' jest niewiele warta, jeśli nie będzie ona poddana surowemu testowi empirycznemu”[1].

Decyzja o tym, czy praca dyplomowa ma charakter teoretyczny, czy praktyczny, jest kluczowa dla całego procesu badawczego i ma istotny wpływ na jej strukturę, metodologię oraz sposób prezentacji wyników. Oba typy prac mają swoje unikalne cechy i wymagania, a wybór między nimi zależy od tematyki pracy, celów badawczych oraz preferencji badacza.

Praca teoretyczna

Praca teoretyczna koncentruje się głównie na analizie i rozwoju teorii. Jej celem jest zgłębianie i systematyzowanie istniejącej wiedzy w danej dziedzinie, a także proponowanie nowych koncepcji, modeli czy teorii. W pracach teoretycznych kluczowe jest przetwarzanie literatury przedmiotu i prowadzenie analizy teoretycznej.

W pracy teoretycznej badacz zwykle przegląda i analizuje istniejące teorie, modele i koncepcje, które są związane z tematem badania. Może to obejmować analizę literatury, krytyczne porównanie różnych teorii, identyfikowanie luk w istniejącej wiedzy i sugerowanie nowych kierunków badań. Celem jest zrozumienie i rozszerzenie aktualnego stanu wiedzy w danej dziedzinie. Praca teoretyczna niekoniecznie wymaga przeprowadzania badań empirycznych, choć może to być użyteczne do weryfikacji zaproponowanych teorii lub modeli.

Ważnym elementem pracy teoretycznej jest solidne przygotowanie przeglądu literatury, który stanowi podstawę dla analizy teoretycznej. Wymaga to umiejętności syntezowania informacji z różnych źródeł, krytycznego myślenia oraz umiejętności przedstawienia skomplikowanych koncepcji w przystępny sposób. Wyniki pracy teoretycznej mogą mieć zastosowanie w rozwijaniu nowych teorii, modeli czy koncepcji, które mogą być później poddane dalszym badaniom empirycznym.

Praca praktyczna

Praca praktyczna, w odróżnieniu od teoretycznej, koncentruje się na zastosowaniu teorii w praktyce. Celem jest rozwiązanie konkretnego problemu, wdrożenie rozwiązania lub ocena efektywności istniejących praktyk. W pracach praktycznych kluczowe jest przeprowadzanie badań empirycznych, które mogą obejmować eksperymenty, badania ankietowe, wywiady, analizy przypadków czy obserwacje.

W pracy praktycznej badacz skupia się na zbieraniu i analizowaniu danych, które są następnie używane do wyciągania wniosków praktycznych. Może to obejmować testowanie hipotez, ocenę skuteczności określonych rozwiązań lub praktyk, a także analizę wyników badań empirycznych. Celem pracy praktycznej jest dostarczenie konkretnego, praktycznego wkładu w rozwiązywanie problemów lub doskonalenie praktyk w danej dziedzinie.

Podczas pisania pracy praktycznej, badacz musi dokładnie opisać metodologię badawczą, w tym sposób zbierania danych, narzędzia badawcze oraz techniki analizy danych. Wyniki pracy praktycznej często mają bezpośrednie zastosowanie w praktyce zawodowej lub w rozwiązywaniu problemów, które zostały zidentyfikowane w trakcie badań. Praca praktyczna wymaga umiejętności zastosowania teorii w rzeczywistych warunkach oraz umiejętności analitycznych do interpretacji danych i formułowania wniosków.

Wybór między pracą teoretyczną a praktyczną

Wybór między pracą teoretyczną a praktyczną powinien być dostosowany do tematu badania, celów pracy oraz wymagań instytucji akademickiej. W niektórych przypadkach możliwe jest połączenie obu podejść, gdzie część pracy koncentruje się na teoretycznym aspekcie problemu, a inna część na praktycznym zastosowaniu teorii. Na przykład, praca magisterska może obejmować zarówno przegląd literatury i rozwój teoretyczny, jak i przeprowadzenie badań empirycznych, które mają na celu weryfikację zaproponowanych teorii lub modeli.

Ważne jest, aby w obu przypadkach jasno określić cel pracy i sposób realizacji badania. Praca teoretyczna wymaga silnej bazy literaturowej i umiejętności analitycznych, podczas gdy praca praktyczna wymaga umiejętności zbierania i analizy danych oraz rozwiązywania rzeczywistych problemów. Ostateczny wybór powinien być zgodny z Twoimi zainteresowaniami, umiejętnościami oraz wymaganiami programu studiów.  

----------

[1] J. Brzeziński, Metodologia badań psychologicznych, Warszawa 1997, s. 21.