Cytaty

Cytaty będące fragmentami dokumentów, tekstów źródłowych bądź ważnymi dla pracy, potocznymi w dosłownym brzmieniu fragmentami opracowań naukowych, muszą być podawane drukiem prostym w cudzysłowie. Cytat musi mieć odpowiedni przypis.

Cytat oznacza dosłowne przytoczenie w tekście pisanym czyichś słów (łac. citare - przywołać, powołać się). Każdorazowo cytat powinno opatrywać się cudzysłowem w postaci dwóch par przecinków okrągłych lub trójkątnych, w które ujmuje się wyrazy cytowane. Nie każdy natomiast cudzysłów oznacza cytat. Stosuje się je bowiem również, gdy:

1. Zamierza się wyeksponować słowa używane zazwyczaj w innym kontekście i znaczeniu (np. „Lokomotywą" kampanii wyborczej partii X okazał się charyzmatyczny poseł Jan Kowalski).
2. Wymienia się tytuł czasopisma (nigdy zaś w przypadku tytułu publikacji zwartej, książkowej), np. "Przegląd Psychologiczny", "Studia Regionalne i Lokalne", "Respublica".
3. Zamierza się nadać danej nazwie zabarwienie ironiczne (zabieg stosowany raczej poza pracami naukowymi), np. Po przewodniczącym Janie Nowaku zawsze spodziewać się można „błyskotliwej" repliki.

W przypadku cytatów zaleca się rozwagę co do częstotliwości ich stosowania (chyba, że wymaga tego szczególny charakter pracy, poświęconej np. nauczaniu danego autorytetu na jakiś temat). Nie cytuje się przede wszystkim wiedzy podstawowej dla danej dyscypliny, rzeczy, które powinny być oczywiste zarówno dla piszącego, jak i czytającego pracę. Zbyt częste używanie cytatów, grozi powstaniem zjawiska zwanego potocznie cytatologią. Stanowi ona synonim myślenia odtwórczego, niesamodzielnego i nieudolnego „sklejania" ze sobą cudzych myśli.

Cytować powinno się w zasadzie dopiero wówczas, gdy przekazanie konkretnych myśli własnymi słowami wiąże się z ryzykiem zmiany ich sensu lub też gdy chce się podkreślić użycie przez cytowanego autora takich, a nie innych słów. Zwyczajem niezasługującym na pochwałę jest cytowanie samego siebie, tzn. zamieszczanie w danej pracy cytatów z innego opracowania swojego autorstwa. Naturalnie każdemu cytatowi powinien towarzyszyć przypis, wskazujący na źródło jego pochodzenia.

W przypadku długich, kilkuzdaniowych cytatów, należy każdorazowo poprzedzać je dwukropkiem. Taki wymóg nie obowiązuje, gdy cytowane są jedynie pewne frazy, sformułowania.

Cytat spełnia bardzo istotną funkcję, jeśli chodzi o zachowywanie cudzych praw autorskich. Stanowi zabezpieczenie przed oskarżeniem o plagiat. Przytoczenie jakiegoś tekstu bez cudzysłowu i odnośnika (przypisu) do jego źródła stanowi naruszenie prawa.